Pracownik motywowany odpowiednimi czynnikami uzyskuje lepsze wyniki, jest bardziej zaangażowany, staje się znacznie bardziej wartościowy dla firmy. Właśnie dlatego warto poznać, czym jest motywacja zewnętrzna i motywacja wewnętrzna, aby móc wyzwolić w pracownikach to, co najlepsze.
Dobry pracownik to dobrze zmotywowany pracownik – dlatego tak wielu pracodawców uważa, że wysoka pensja i atrakcyjne premie i nagrody to wystarczająca siła napędowa. Jednak czy to faktycznie wystarczy, aby skłonić zespół do ciężkiej pracy? Każdy z nas potrzebuje bodźców, które zdopingują go do działania, należy jednak pamiętać, że każdy reaguje na inne impulsy. Źródła naszego zachowania mogą pochodzić z motywacji wewnętrznej lub motywacji zewnętrznej. Kiedy można o nich mówić? Jakie czynniki zewnętrzne i wewnętrzne decydują o motywacji?
Właściwy rodzaj motywacji pracowników
Właściwie dobrany rodzaj motywacji do konkretnego pracownika to duża oszczędność czasu i pieniędzy dla pracodawcy. Nie ulega wątpliwości, że na część osób podziałają premie, a na inną grupę lepiej wpływać będzie możliwość rozwoju umiejętności i samorealizacja. Dla osoby nastawionej na chęć rozwoju benefit w postaci karnetu na siłownię może okazać zupełnie zbędny. Warto więc sprawdzić dokładnie, jak można opisać motywację wewnętrzną i motywację zewnętrzną, które wpływają na jakość pracy i osiągane wyniki.
Motywacja zewnętrzna – co to jest?
Motywacja zewnętrzna oznacza, że robimy coś nie w celu wewnętrznego spełnienia, ale w celu uzyskania nagrody. Może wydawać się to bardziej obowiązkiem, za które czeka nas określona gratyfikacja niż działaniem przynoszącym nam przyjemność lub spełnienie. Czynnikiem, który korzystnie oddziałuje na postawę, są tu płynące z zewnątrz nie tylko wyróżnienia finansowe, ale też inni ludzie z pracy.
Źródłem motywacji zewnętrznej, są zewnętrzne motywatory, takie jak:
- pieniądze, nagrody, premie;
- pochwały od przełożonego;
- uznanie członków zespołu;
- podziw ze strony najbliższych;
- sława wśród współpracowników;
- prestiż w grupie;
- rola w grupie;
- rodzina i przyjaciele;
- strach przed konsekwencjami.
Takie osoby nie kierują się zwykle potrzebą samorozwoju. Tutaj istotne znaczenie mają wszelkie nagrody zewnętrzne typu podwyżka, pochwała, awans, ale też strach przed karą lub podejmowane działania dyscyplinarne wobec pracownika. Cechą charakterystyczną motywacji zewnętrznej jest potrzeba kontroli wykonywanej pracy. Słabością tego podejścia jest fakt, że efekt takich bodźców jest krótkotrwały. Po uzyskanej premii motywacja spada i trzeba ją rozbudzić na nowo.
Motywacja wewnętrzna – charakterystyka
Motywacją wewnętrzną są z kolei pobudki psychologiczne. Działanie według niej oznacza, że robimy coś nie w celu uzyskania korzyści dostarczanych z zewnątrz, a dla czerpania radość z samego faktu wykonania określonej czynności, gdzie zachowanie lub działanie jest nagrodą.
Wewnętrzna motywacja to przede wszystkim głód wiedzy, potrzeby związane z doszkalaniem, wywieraniem realnego wpływu na firmę czy zadowolenie przełożonego. Warto podkreślić, że pracownik działający na podstawie motywacji wewnętrznej ma satysfakcję z samego działania, które uważa za godne uwagi i interesujące.
Wewnętrzne czynniki motywacyjne to:
- spełnienie zawodowe;
- satysfakcja z dobrze wykonanej pracy;
- samorealizacja;
- prawo do podejmowania decyzji;
- swoboda działania;
- pasja w działaniu;
- przynależność do zespołu;
- docenienie własnych działań;
- osiąganie celów;
- radość z wyzwania;
- chęć rozwoju;
- ciekawość nowych zadań;
- poczucie sprawstwa.
W przypadku motywacji wewnętrznej swoboda działania i możliwość samorealizacji to główne czynniki, które mogą mieć istotne znaczenie dla codziennej pracy zaspokajającej potrzeby pracownika. Pracodawca musi też stawiać takiej osobie cele, które mają sens i istotnie wpływają na działania firmy.
Wewnętrzne i zewnętrzne czynniki motywacyjne
W rozważaniu na temat motywacji wewnętrznej i motywacji zewnętrznej warto przyglądnąć się badaniom, które odzwierciedlają potrzeby współczesnych pracowników. A zakres takich czynników podlega ciągłym zmianom. Dzięki przeprowadzanym na bieżąco badaniom można uzyskać wiedzę o tym, jaką strategię przyjąć wobec potencjalnych pracowników lub aktualnie zatrudnionych osób.
Idealnym przykładem jest tutaj globalne badanie Talent Trends 2023, zrealizowane na zlecenie PageGroup. Można w nim znaleźć informację, że wynagrodzenie, a więc motywacja zewnętrza stanowi bardzo mocny czynnik szczególnie w przypadku zmiany pracy. Tylko 7% badanych wskazało na istotne znaczenie poczucia realizowania wyższego celu. Powodem takiego stanu rzeczy w przypadku pracowników jest sytuacja ekonomiczna, która wpływa na ich obecne potrzeby. Słabe perspektywy gospodarcze motywują do znalezienia stanowiska z taki wynagrodzeniem, które w jak największym stopniu zniweluje efekt słabszej koniunktury i inflacji.
Kolejne przykłady istotnych współcześnie czynników, którymi wyróżnia się motywacja zewnętrzna i motywacja wewnętrzna znajdziemy w badaniu „Raport Trendów 2023. Wynagrodzenia i rynek pracy” przygotowanym przez Manpower. Opisano tam czynniki motywujące do zmiany pracy, w których najważniejszym okazała się możliwość uzyskania wyższych zarobków (41%), obowiązki nieodzwierciedlające oczekiwań ani zainteresowań pracownika (20%) czy zła atmosfera w zespole (13%). Z kolei demotywujące w obecnym miejscu pracy są dla badanych zbyt niskie zarobki (44%), zły styl zarządzania managera (35%), niewykorzystywanie talentów pracowników zespołu (30%), a także nierówne traktowanie pracowników i brak wyzwań, ciekawych zadań – rutyna (po 27%). Jak widać, pieniądze są tu kwestią najważniejszą, jednak wciąż dla wielu pracowników uznaje motywację wewnętrzną za istotny element swojej pracy.
Rodzaje motywacji a efekty pracy
Większość firm, aby podnieść efektywność pracy, koncentruje się jedynie na zewnętrznych motywatorach, takich jak wynagrodzenia, benefity, podwyżki, prowizje i premie. Są one skuteczne dla wielu osób i w wielu sytuacjach.
Często jednak wykorzystywanie jedynie zewnętrznych czynników motywacyjnych wymaga stałego zwiększania nakładów finansowych dla podtrzymania efektu, co może znacząco wpływać na kondycję firmy. W konsekwencji motywacja jedynie za pomocą zewnętrznych czynników może okazać się niewystarczająca by efektywność pracy była na najwyższym możliwym poziomie.
Aby to się udało, należy wprowadzić strategię napędzania wewnętrznej motywacji pracowników, opartą o trzy poniższe czynniki:
- Współpracę – pracownicy pomagają sobie nawzajem, powołując zdrowego ducha zespołu, co daje większą mobilizację do realizowania zadań. Istotne jest więc budowanie wzajemnego zaufania i dawanie poczucia akceptacji w grupie.
- Decyzyjność – pracownicy wykazują się większą odpowiedzialnością, gdy bardziej utożsamiają się z wykonywaną pracą. Znaczące jest więc angażowanie ich w wyznaczanie wspólnych celów organizacji i procesy decyzyjne.
- Zadowolenie – pracownicy okazują większe zaangażowanie w swoje obowiązki, gdy czerpią satysfakcję i przyjemność z ich realizacji. Ważne jest więc właściwe dysponowanie zadań i celów pracowników.
Taka koncepcja ukierunkowana jest na wzmocnienie pozycji członków zespołu, co skutecznie przekłada się na siłę całej organizacji. Warto również zauważyć, że motywatory wewnętrzne nie wymagają ogromnego budżetu na wdrożenie, więc każda firma powinna je dodać do swojego zestawu narzędzi motywacyjnych.
Może Cię zainteresować: Benefity pracownicze i ich wpływ na motywację
Najlepsza motywacja pracowników, czyli jaka?
Połączenie zewnętrznego motywowania opartego na pieniądzach, nagrodach i pochwałach ze strategią napędzania wewnętrznej motywacji skoncentrowanej na współpracy, decyzyjności i zadowoleniu będzie działać kompleksowo na wszystkich poziomach wśród wszystkich pracowników. Możemy sprowadzić to więc do prostego równania: kiedy ludzie są odpowiednio zmotywowani, są szczęśliwsi.
Szczęśliwi ludzie osiągają lepsze wyniki i odnoszą większe sukcesy w pracy. Wysoko wydajni, odnoszący sukcesy pracownicy to zadowoleni klienci. A wszystko to sprawia, że organizacja odnosi sukcesy.
