Rękojmia a gwarancja to pojęcia, które często mylone są przez konsumentów, mimo że pełnią różne funkcje i regulowane są odmiennymi przepisami. Zrozumienie różnic między nimi ma kluczowe znaczenie dla skutecznego dochodzenia roszczeń w przypadku wad zakupionych produktów. Czy wiesz, kiedy przysługuje Ci prawo do żądania naprawy, wymiany, a kiedy możesz ubiegać się o zwrot zapłaconej ceny? Dowiedz się, jakie korzyści oferują oba rozwiązania i na co zwrócić uwagę podczas składania reklamacji.
Czym jest rękojmia i jakie prawa daje konsumentowi?
Rękojmia to forma ochrony konsumenta, która wynika bezpośrednio z przepisów prawa. To ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy, która obejmuje wady fizyczne rzeczy oraz wady prawne. Co ważne, nie wymaga ona żadnych dodatkowych działań ze strony konsumenta, takich jak akceptowanie czy podpisywanie umowy. Każdy zakupiony towar objęty jest rękojmią z mocy prawa, co oznacza, że obowiązuje od dnia wydania rzeczy kupującemu.
W ramach rękojmi sprzedawca odpowiada za:
- Wady fizyczne rzeczy, czyli te, które sprawiają, że towar jest niezgodny z umową. Na przykład, jeśli zakupione urządzenie elektroniczne nie działa zgodnie z deklarowanymi funkcjami.
- Wady prawne, takie jak sytuacje, w których towar pochodzi od osoby nieuprawnionej do jego sprzedaży.
Rękojmia daje konsumentowi szereg uprawnień, takich jak:
- żądanie naprawy towaru lub jego wymiany na nowy,
- obniżenie ceny w przypadku, gdy wada nie zostanie usunięta w odpowiednim czasie,
- zwrot zapłaconej ceny, jeśli wada uniemożliwia normalne użytkowanie rzeczy.
Rękojmia trwa przez dwa lata od momentu dnia wydania towaru. Jeśli wada ujawni się w ciągu roku, zakłada się, że istniała już w momencie zakupu, chyba że sprzedawca udowodni inaczej. Dzięki temu konsument jest w uprzywilejowanej pozycji w sporach o niezgodność towaru.
Co to jest gwarancja i jak działa?
Gwarancja to odmienny mechanizm ochrony, który opiera się na dobrowolnym zobowiązaniu gwaranta, najczęściej producenta. Jej warunki są określane w dokumencie gwarancyjnym, czyli oficjalnym oświadczeniu wystawionym przez gwaranta. Warto zaznaczyć, że w przypadku gwarancji ochrona nie jest obowiązkowa – zależy ona wyłącznie od decyzji wystawcy.
W ramach gwarancji konsument może liczyć na działania takie jak:
- naprawa towaru,
- wymiana towaru na nowy,
- inne świadczenia określone w oświadczeniu gwarancyjnym.
Gwarancja może obejmować różne okresy ochrony, zależne od zapisów gwaranta. Może to być rok, dwa lata lub więcej, a jej czas trwania liczony jest od dnia wydania towaru. Co istotne, oświadczenie gwarancyjne może określać szczegółowe zasady rozpatrywania reklamacji, co nie zawsze jest korzystne dla konsumenta. Na przykład, gwarancja może nie obejmować uszkodzeń powstałych w wyniku niewłaściwego użytkowania, nawet jeśli są one objęte tytułem rękojmi.
Gwarancja a rękojmia – czym się różnią?
Gwarancja a rękojmia to dwa różne sposoby ochrony konsumenta, które działają na odmiennych zasadach. Oto kluczowe różnice między nimi:
- Podstawa prawna:
- Rękojmia wynika z przepisów prawa i jest obowiązkowa dla sprzedawcy.
- Gwarancja jest dobrowolnym zobowiązaniem gwaranta.
- Zakres ochrony:
- Rękojmia obejmuje wszystkie wady fizyczne rzeczy i wady prawne, które istniały w chwili zakupu lub ujawniły się później.
- Gwarancja obejmuje tylko te sytuacje, które zostały określone w dokumencie gwarancyjnym.
- Czas trwania:
- Rękojmia obowiązuje przez dwa lata od momentu zakupu.
- Gwarancja trwa przez okres określony w oświadczeniu gwarancyjnym.
- Podmiot odpowiedzialny:
- W przypadku rękojmi odpowiedzialność ponosi sprzedawca.
- W przypadku gwarancji odpowiedzialność spoczywa na gwarancie, czyli najczęściej producencie.
Warto pamiętać, że oba te mechanizmy mogą działać równolegle. Jeśli sprzedawca odrzuci reklamację na podstawie gwarancji, konsument nadal ma prawo skorzystać z rękojmi, ponieważ to właśnie ona stanowi ustawową odpowiedzialność sprzedawcy.
Jak złożyć reklamację i na co zwrócić uwagę?
Proces reklamacji różni się w zależności od tego, czy korzystamy z tytułu rękojmi cy z tytułu gwarancji dlatego warto wiedzieć, jakie kroki należy podjąć w każdej z tych sytuacji. Prawidłowe złożenie reklamacji zwiększa szanse na szybkie i skuteczne rozwiązanie problemu, a także minimalizuje ryzyko odrzucenia naszego wniosku.
W przypadku rękojmi, która opiera się na przepisach prawa, konsument powinien zgłosić niezgodność towaru bezpośrednio sprzedawcy. Kluczowe jest precyzyjne opisanie wady – należy wskazać, czy dotyczy ona funkcjonowania produktu, estetyki, czy innych aspektów, które wpływają na jego użyteczność. Ważnym elementem zgłoszenia są także żądania konsumenta. Możemy domagać się naprawy towaru, jego wymiany na nowy, obniżenia ceny lub nawet pełnego zwrotu zapłaconej ceny, jeśli wada uniemożliwia korzystanie z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem. Co istotne, sprzedawca ma obowiązek rozpatrzenia reklamacji w ciągu 14 dni od jej złożenia. Brak odpowiedzi w tym czasie oznacza, że reklamacja została uznana.
W przypadku korzystania z gwarancji, proces reklamacyjny wygląda inaczej, ponieważ opiera się na zasadach określonych przez gwaranta w oświadczeniu gwarancyjnym. Przed złożeniem reklamacji konieczne jest dokładne zapoznanie się z warunkami gwarancji, które mogą różnić się w zależności od producenta. Ważne jest, aby sprawdzić, jakie wady są objęte gwarancją, jakie są dostępne formy naprawy, wymiany czy inne świadczenia oraz jakie terminy obowiązują gwaranta. Zlekceważenie tych zasad może prowadzić do odrzucenia roszczenia. Warto również upewnić się, że wymagane dokumenty, takie jak dowód zakupu lub karta gwarancyjna, są kompletne i zgodne z zapisami w dokumencie gwarancyjnym. Każdy przedmiot lub usługa mają także inny okres, w jakim skutkuje odpowiedzialność sprzedawcy oraz w którym można dokonać zwrotu lub wymiany towaru.
Podczas składania reklamacji, niezależnie od wybranej podstawy, należy zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii:
- Zachowanie dowodu zakupu – paragon, faktura lub inny dokument potwierdzający zakup jest niezbędny do rozpoczęcia procesu reklamacyjnego.
- Precyzyjne opisanie wady – im bardziej szczegółowo opiszemy problem, tym łatwiej będzie sprzedawcy lub gwarantowi podjąć decyzję o sposobie jego rozwiązania.
- Domaganie się pisemnej odpowiedzi – odpowiedź na reklamację powinna być udokumentowana, aby w przypadku dalszego sporu można było odwołać się do wcześniejszych ustaleń.
- Znajomość terminów – pilnujmy, aby sprzedawca lub gwarant dotrzymywał określonych prawem lub dokumentem gwarancyjnym terminów odpowiedzi i naprawy.
Warto również pamiętać, że konsument ma prawo do informacji o przebiegu reklamacji. Jeśli sprzedawca lub gwarant nie wywiązuje się z obowiązków, można skierować sprawę do właściwego organu, takiego jak rzecznik praw konsumenta lub Inspekcja Handlowa. Umiejętne korzystanie z przysługujących nam praw zwiększa nasze szanse na szybkie i pozytywne rozstrzygnięcie reklamacji, jednocześnie pozwalając uniknąć nadmiernych niedogodności.
Kiedy lepiej skorzystać z rękojmi, a kiedy z gwarancji?
Ostateczny wybór między rękojmią a gwarancją zależy od sytuacji. Rękojmia jest korzystniejsza, jeśli wada wystąpiła w krótkim czasie po zakupie i można łatwo udowodnić jej istnienie. Gwarancja sprawdzi się, gdy producent oferuje bardziej elastyczne warunki naprawy lub wymiany, które wykraczają poza standardowe przepisy prawa.
Świadomość różnic między tymi mechanizmami pozwala konsumentom skutecznie bronić swoich praw i unikać nieporozumień w procesie reklamacyjnym. Pamiętaj, aby zawsze dokładnie analizować swoje uprawnienia i korzystać z nich w sposób najbardziej efektywny.
Podstawa prawna
OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 9 lutego 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks cywilny
Art. 556. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).
Art. 5561.
§ 1. Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się publiczne zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela, osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent.
§ 3. Rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.
Art. 5562. Jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego.
Art. 5761 . § 1. Jeżeli rzecz nie miała właściwości, które powinna mieć zgodnie ze swoim przeznaczeniem lub zgodnie z publicznie składanymi zapewnieniami, o których mowa w art. 5561 § 2, lub została wydana w stanie niezupełnym, sprzedawca, który poniósł koszty w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy przez konsumenta, może żądać naprawienia poniesionej szkody od tego z poprzednich sprzedawców, wskutek którego działania lub zaniechania rzecz stała się wadliwa.
§ 2. Odpowiedzialność określoną w § 1 ponosi także poprzedni sprzedawca, który wiedząc o wadzie rzeczy, nie poinformował o niej kupującego lub sporządził instrukcję montażu i uruchomienia dołączoną do rzeczy, jeżeli wada powstała na skutek zamontowania i uruchomienia rzeczy przez konsumenta zgodnie z tą instrukcją.
§ 3. Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, obejmuje zwrot wydatków niezbędnych w celu realizacji uprawnień konsumenta, w szczególności związanych z wymianą lub usunięciem wady rzeczy sprzedanej, jej demontażem, transportem i ponownym zamontowaniem, a ponadto kwotę, o którą została obniżona cena rzeczy, oraz utracone korzyści.
Źródło zdjęcia:
