Czym jest gaslighting? Jak się bronić przed nim w pracy?

Gaslighting to jedna z form z psychologicznej manipulacji, z powodzeniem wykorzystywana zarówno w środowisku zawodowym, jak i życiu prywatnym wielu osób. Ofiary tego rodzaju przemocy często nie zdają sobie sprawy, że dotknął je gaslighting. Jak się bronić przed tego rodzaju agresją emocjonalną? Poznaj, pierwsze sygnały.

Gaslighting, czyli niewidzialna manipulacja

Formy wywierania wpływu są różne, a osoby, które za wszelką cenę chcą przekonać kogoś do własnych racji i pragną decydować o zachowaniu, a nawet rządzić innymi ludźmi, chwytają się wszelkich sposobów, by osiągnąć swój cel. Jedną najbardziej wyrafinowanych form przemocy stosowanej przez manipulatorów jest gaslighting.

Ta niewidzialna forma manipulacji może wyrządzić wiele krzywd ofiarom, bowiem negatywnie wpływa na ich zdrowie psychiczne oraz znacznie obniża ich poziom wartości. Jak się przed tym uchronić? Najważniejsze jest rozpoznanie sygnałów ostrzegawczych świadczących o problemie i szybkie zdiagnozowanie rodzaju stosowanych przez manipulatora sztuczek wywierania wpływu na ofiarę.

Gaslighting – co to?

Uważa się, że najgorsza forma manipulacji to gaslighting. Co to jest i na czym polega ten rodzaj przemocy emocjonalnej? Osoba, która ucieka się do tego rodzaju agresji, chce, by ofiara zwątpiła w siebie i nieświadomie odeszła od własnych przekonań na rzecz wersji oprawcy. Manipulator stosuje różne techniki wpływu, których celem jest obniżenie pewności siebie ofiary, prowadzenie do dezorientacji i w rezultacie wywieranie wpływu na podejmowane przez nią decyzje i działania.

Gaslighting: znaczenie

Termin gaslighting po polsku nie ma swojego odnośnika, a określenie tej formy niewidzialnej manipulacji nawiązuje do filmu z lat. 40-tych „Gaslight” („Gasnący płomień”), którego główny bohater w perfidny sposób wywierał wpływ na swoją żonę. W konsekwencji doprowadził ją do szaleństwa.

Nieświadoma kobieta, przez niewidoczne gołym okiem techniki manipulacyjne wykorzystywane przez męża, wpadła w obłęd, a środowisko psychologiczne zaczęło używać terminu: gaslighting w odniesieniu do tej najokrutniejszej formy manipulacji.

Jak rozpoznać gaslighting? Manipulacja w miejscu pracy

Niestety społeczeństwo pełne jest ludzi, którzy za wszelką cenę chcą przekonać do swoich racji innych, często uciekając się do najgorszych metod i technik, byle tylko postawić na swoim. Wszędzie możemy paść ofiarą gaslightingu. Manipulacja to powszechnie stosowana forma w toksycznych związkach, pseudo przyjaźniach jak również… w środowisku zawodowym.

Świat biznesu rządzi się swoimi prawami, a przemoc emocjonalna to coraz większy problem w wielu branżach i przedsiębiorstwach. Najgorszą cechą tego rodzaju agresji jest fakt, że na początku bardzo trudno ją rozpoznać, w związku tym ofiary nie zdają sobie sprawy, że są pod wpływem manipulatora, który podkopuje ich zdrowie psychiczne i zaburza poczucie własnej wartości.

10 niepokojących sygnałów w zachowaniu ofiar gaslightingu

Znajomość podstawowych sygnałów świadczących o problemie jest kluczowa w rozpoznaniu tego niebezpiecznego zjawiska. Na jakie oznaki zwrócić uwagę? Oto objawy, które powinny zapalić czerwoną lampkę u ofiary gaslightingu. Psychologia mówi o następujących schematach zachowań umyślnie wywoływanych przez manipulatora:

1. Wątpienie ofiar w swoje racje i poglądy.
2. Brak przekonania co do słuszności własnych działań.
3. Ciągłe przepraszanie innych i tłumaczenie się z podjętych decyzji.
4. Dezorientacja.
5. Nawracający smutek.
6. Brak radości z życia i osiąganych sukcesów zawodowych.
7. Bierność w codziennej pracy.
8. Niewychodzenie z inicjatywą podczas spotkań biznesowych.
9. Trudności w podejmowaniu prostych decyzji.
10. Unikanie przyjaciół i rodziny, z obawy o pytania dotyczące stanu emocjonalnego.

Niektóre sygnały można utożsamiać z nieśmiałością lub wycofaniem ofiary, dlatego współpracownicy często nie podejmują działań zmierzających do zdiagnozowania problemu. Jeżeli jednak zauważyłeś u koleżanki lub kolegi zza biurka zmianę w codziennym zachowaniu i spadek pewności siebie, to warto zastanowić się, dlaczego do tego doszło i posłużyć wsparciem, które bardzo pomoże ofiarom gaslightingu.

Nowe oferty pracy w Częstochowie czekają na Ciebie na GoWork.pl. Aplikuj na najciekawsze propozycje zatrudnienia w swoim mieście!

Na czym polega gaslighting? Przykłady

Dlaczego tak wiele osób pragnie manipulować innymi? To pytanie, na które niestety nie da się znaleźć jednoznacznej odpowiedzi. Natura ludzka jest nieprzewidywalna, a zachowań niektórych osób po prostu nie da się wytłumaczyć racjonalnie. Manipulatorzy, którzy za wszelką cenę dążą do wywierania wpływu na innych, są obecni w wielu środowiskach zawodowych.

Niestety trudno z nimi walczyć, a im wyższą pozycję w danej strukturze organizacyjnej zajmują – tym bardziej pragną manipulować innymi. Na szczęście na rynku pracy dochodzi do pozytywnych zmian, jedną z nich jest np. regularne badanie satysfakcji pracowników, które służy wyeliminowaniu pojawiających się kłopotów w zarodku, tak by nie dochodziło do przykrych incydentów w firmie.

Metody wykorzystywane do manipulacji przez geslighterów:

Przemoc emocjonalna to poważne nadużycie względem pracowników, które nie powinno mieć miejsca w żadnej organizacji, niestety wciąż trafiają się przypadki, gdzie mobbing i dyskryminacja są na porządku dziennym. Jakie metody są wykorzystywane przez manipulatorów stosujących gaslighting? Techniki, które  stosują to m.in.:

• Notoryczne wprowadzanie ofiary w błąd – w każdej dyskusji czujesz, że to Ty masz racje, ale dziwnym zbiegiem wydarzeń nagle podzielasz zdanie swojego współrozmówcy? Geslighterzy często uciekają się do notorycznego wpajania nieprawdziwych informacji.
• Stosowanie kłamstw i insynuacji – okazało się, że składane przez bliską ci osobę obietnice, były zwykłym oszustwem? Manipulanci kłamią jak z nut i uciekają się do insynuacji, byle tylko postawić na swoim.
• Wieczne kontrargumenty – prowadząc inteligentny dialog przedstawiasz swoje racje, jednak cały czas są one tłamszone? Geslighter zagłusza twoje stanowisko, abyś poczuł zwątpienie we własne poglądy.
• Dyskredytowanie – jeden z pracowników wciąż zarzuca ci błędy i brak odpowiednich kwalifikacji, mimo że od dawna poprawnie wypełniasz swoje obowiązki? Dyskredytowanie to znana technika stosowana przez manipulatorów. 
• Odwracanie uwagi podczas dialogu – chcesz wyjaśnić tylko jedną kwestię podczas spotkania, a cały czas ktoś zaprząta twoją uwagę mniej ważnymi kwestiami? Takie działania mają na celu próbę odpuszczenia tematu i niezrealizowanie przez ofiarę ustalonego celu.
• Inscenizacje dziwnych wydarzeń – jesteś pewien, że zamknąłeś wczoraj biuro, a mimo to, ktoś wmawia ci kolejny raz z rzędu, że zaniechałeś tego obowiązku? Posprzątałeś biurko przed wyjściem z pracy, a rano zastajesz bałagan i sam już nie wiesz, czy na pewno to zrobiłeś? Odchodzisz od zmysłów i sam sobie nie ufasz – właśnie to było celem manipulatora.
• Podważanie przekonań ofiary – masz własną wizję danego projektu, która została zatwierdzona przez przełożonego i dostałeś zielone światło na jego realizacje? Mimo tego po rozmowie z „zaufanym” przyjacielem stwierdzasz, że twoja koncepcja jest jednak bez sensu? Podważanie przekonań często służy manipulowaniu danej osoby.
• Unikanie szczerych odpowiedzi – zauważyłeś, że od pewnego czasu coś jest nie tak i chcesz wyjaśnić to z manipulatorem? Geslighterzy są przygotowani na trudne pytania i wiedzą, jak umiejętnie unikać szczerych odpowiedzi.

Geslighterzy nie zważają na uczucia i pragnienia swojej ofiary, mogą być uważani za jej najlepszego przyjaciela z pracy, kochającego partnera czy najlepszego szefa pod słońcem, a i tak zrobią wszystko by zmanipulować daną osobę i zniszczyć jej pewność siebie.

Manipulatorzy to bardzo często osoby wyróżniające się ponadprzeciętną inteligencją oraz intuicją, które osiągają sukcesy zawodowe i są szanowane w środowisku. Mimo że ich zachowania dotyczą znęcania się psychicznego, to często pozostają bezkarni, bowiem ich pozycja zagłusza podejrzliwość społeczeństwa, które mylnie uważa, że to niemożliwe, aby ktoś o takiej renomie uciekał się do przemocy emocjonalnej.

Gaslighting – jak się bronić przed przemocą emocjonalną?

Pogrzebanie własnej pewności siebie i brak zdecydowania w podejmowaniu decyzji może przyczynić się do błędu podczas wykonywania obowiązków zawodowych, a nawet zwolnienia z pracy przez gaslighting. Jak się bronić przed tą formą manipulacji i gdzie szukać pomocy? Pierwsze sygnały i niepokojąca zmiana w zachowaniu ofiary świadczą o problemie, z którym warto udać się na konsultację psychologiczną.

Problemy emocjonalne, tak jak każde inne schorzenia zdrowotne, powinny być leczone u specjalistów, dlatego zasięgnięcie opinii wykwalifikowanego terapeuty jest konieczne, aby zdiagnozować przyczynę zmiany w zachowaniu i zaplanować odpowiednie wyjście z kryzysowej sytuacji. Psychiatra, terapeuta lub psycholog to osoby, które na pewno pomogą ofiarom gaslightingu i to właśnie do nich powinny zgłosić się ofiary przemocy emocjonalnej.