Przejście z UoP na B2B u tego samego pracodawcy – czy to legalne?

Czy przejście z UOP na B2B u tego samego pracodawcy jest legalne? Odpowiada ekspertka prawna GoWork.pl! Samozatrudnienie to coraz popularniejsza forma pracy w Polsce, a jednoosobowych działalności gospodarczych wciąż przybywa. Czy zmiana umowy u obecnego pracodawcy jest możliwa?

Oprócz standardowej umowy o pracę, umowy o dzieło lub zlecenie, coraz częściej pracownicy mają do wyboru również współpracę na podstawie umowy B2B. Oczywiście każda z tych form ma swoje plusy i minusy, jednak jak wygląda zmiana formalności, gdy chodzi o tego samego pracodawcę? Duże znaczenie ma tu sama treść umów. Sprawdzamy, jak wygląda przejście z UoP na B2B u tego samego pracodawcy.

Przejście z umowy o pracę na B2B – czy warto?

Niejedna osoba zetknęła z ultimatum – albo założy własną firmę i rozważy przejście z umowy na B2B, albo może od razu zacząć przeglądać nowe oferty pracy. Pracodawcy nie od dziś narzekają na wysokie koszty zatrudniania pracowników w Polsce. To właśnie tym argumentem tłumaczą regularną pracę na podstawie umowy zlecenie lub namowy do tego, aby podwładni otworzyli jednoosobową działalność gospodarczą.

Niektórzy są gotowi nawet do tego, aby opłacać koszty księgowości oraz przejście z uop na b2b u tego samego pracodawcy ze składki ZUS pracownika, ale „pod stołem”. Współcześnie branżą, w której takie rozwiązanie występuje coraz częściej, są usługi programistyczne.

Przeraża Was perspektywa otwarcia własnej firmy, w dodatku świadczącej usługi u jedynego, obecnego pracodawcy? Obawiacie się, co będzie, kiedy dowie się o tym Urząd Skarbowy? A może zwyczajnie nie chcecie być swoimi własnymi szefami i nie rozumiecie, czemu musicie walczyć o umowę o pracę?

Przejście na B2B u obecnego pracodawcy, u którego byliście zatrudnieni już wcześniej, dla wielu brzmi jak kłopoty. Czy to jednak prawda? Czy warto zmieniać zatrudnienie na współpracę?

Koniecznie przeczytaj: B2B a UoP – różnice. Kiedy opłaca się przejść z UoP na B2B?

Przejście na B2B z umowy o pracę – czy jest się czego bać?

Samozatrudnienie wiąże się z dodatkowymi formalnościami oraz koniecznością pilnowania terminów opłacania składek i wystawiania faktur dla swojego zleceniodawcy. Nie wszystkim więc taka forma zatrudnienia w ramach umowy B2B będzie odpowiadać.

Księgowość to dla Was czarna magia? Choć to da się rozwiązać skorzystaniem nawet z internetowych usług doświadczonych księgowych, nie obędzie się bez nabrania podstawowej wiedzy o tym, jak wygląda przejście na B2B z umowy.

Bywa bowiem i tak, że początkowo pracodawca zgodnie z obietnicą wypłaca nam w tajemnicy dodatkowe wynagrodzenie na pokrycie kosztów działalności, a potem nagle zmienia zdanie. A my zostajemy ze stratą kilkuset złotych i wizją konieczności szybkiego zamknięcia lub zawieszenia swojej firmy.

Dlatego jak zwykle w naszym cyklu „Pracodawca to (nie) Twój wróg” pochylamy się nad tym problemem i tłumaczymy wszystko, co musicie wiedzieć o przejściu z umowy w ramach stosunku pracy na współpracę B2B!

Może Cię zainteresować: Umowa o pracę – jakie zmiany w Kodeksie Pracy w 2023 roku?

Przejście z UoP na B2B u tego samego pracodawcy

O tym, czy przejście z umowy w ramach stosunku pracy na B2B jest legalne i z jakimi konsekwencjami może się wiązać samozatrudnienie, opowie ekspertka prawna GoWork.pl, Angelika Kowalczyk.

Czy za przejście z umowy o pracę na B2B u tego samego pracodawcy grożą mi konsekwencje prawne?

W polskim porządku prawnym nie funkcjonują przepisy, które zabraniałyby pracownikowi przejścia z umowy o pracę na B2B (kontrakt), nawet jeżeli charakter wykonywanych obowiązków miałby nie ulec zmianie, istotny bowiem w tej materii jest sposób wykonywania pracy, a nie jej przedmiot.

Zmiana podstawy zatrudnienia wiąże się oczywiście po pierwsze z koniecznością zakończenia stosunku pracy, następnie z założeniem przez pracownika jednoosobowej działalności gospodarczej i później zawarciem z byłym pracodawcą nowej umowy o charakterze cywilnoprawnym.

Ważne, aby nowa umowa nie nosiła znamion stosunku pracy, i to zarówno w wymiarze formalnym (tj. na umowie), jak i faktycznym, tj. nie powinna być wykonywana pod kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, z ograniczoną dozą samodzielności – w przeciwnym wypadku wciąż będzie to umowa o pracę.

Czy jeśli pracodawca zobowiązał się do opłacania moich składek ZUS i pozostałych w ramach umowy ustnej, to czy ma ona moc prawną?

Z samego faktu prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej wynika obowiązek uiszczania samodzielnie składek do ZUS oraz opłacania należnych podatków. Jest to istota tej formy działalności.

Od momentu zakończenia zatrudnienia opartego na umowie o pracę i przejścia na B2B u tego samego pracodawcy (samozatrudnienie), to „pracownik” w świetle prawa jest odpowiedzialny za odprowadzanie składek, a nie „pracodawca”*. Jeśli samozatrudniony jako płatnik składek nie będzie opłacał ich osobiście, to czekają go oczywiście negatywne konsekwencje prawne.

Takie ustne zobowiązanie „pracodawcy” do opłacania składek można byłoby interpretować, jako zobowiązanie do zwrotu uiszczonych przez samozatrudnionego kwot na ten cel, nie może on zaś sam tych składek odprowadzać.

Należałoby jednak dodatkowo rozważyć, czy takie zobowiązanie (stosunek prawny) w świetle prawa nie stanowi jednego z ograniczeń zasady swobody umów, wyrażonej w art. 353[1] ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: Kodeks cywilny), zgodnie z którym strony zawierające umowę po przejściu na B2B z umowy o pracę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

W odniesieniu zaś do samego znaczenia prawnego ustnego zobowiązania to warto w tym miejscu wskazać, że w świetle art. 60 Kodeksu cywilnego, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, a zatem również ustnie. Obietnica opłacania składek ZUS w formie ustnej jest trudna do udowodnienia i zobligowania do jej realizacji.

Sprawdź też: Work-life balance – definicja i przykłady wykorzystania metody w życiu codziennym!

Co robić w sytuacji, gdy założyłem działalność gospodarczą dla swojego pracodawcy, ale ten nie wywiązał się z obietnicy płacenia składek?

Jak już zostało wskazane powyżej, w świetle prawa to samozatrudniony (osoba, która dokonała przejścia z umowy o pracę na B2B) jest odpowiedzialny za odprowadzanie składek i to właśnie on będzie odpowiadał w przypadku gdy obowiązek taki nie zostanie dopełniony. Co więcej, gdyby to „pracodawca” nadal odprowadzał składki, byłoby to niezgodne z prawem.

Jeżeli jednak „pracodawca” zobowiązał się do zwrotu poniesionych przez „pracownika” kwot na rzecz opłacenia należnych składek, to samozatrudniony mógłby wystąpić o odszkodowanie z tytułu niewykonania zobowiązania na mocy przepisów Kodeksu cywilnego. Jak zostało już jednak wskazane powyżej, trudności z pewnością dostarczyłoby samo udowodnienie ustnego zobowiązania, jak również interpretacja takiego zobowiązania pod kątem zgodności z prawem.

Jeżeli zatem „pracownikowi” zależy na tym, aby po przejściu na B2B z umowy o pracę składki nadal były odprowadzane przez „pracodawcę”, to z pewnością nie powinien decydować się na zmianę formy zatrudnienia. Wykonywanie bowiem pracy w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej wyklucza możliwość zgodnego z prawem opłacania składek przez pracodawcę.

Kolejne informacje znajdziesz w artykule: Działalność gospodarcza a umowa o pracę – koszty, ZUS

Zmiana umowy o pracę na B2B – czy to się opłaca?

Aby zakończyć stosunek pracy na podstawie umowy i rozpocząć współpracę B2B u obecnego pracodawcy należy przeanalizować wszystkie „za” i „przeciw”. Skoro istnieje możliwość skorzystania ze zmiany formy zatrudnienia, dlaczego nie spróbować? Niestety obietnice, że pracownik (już jako przedsiębiorca) uzyska wyższe wynagrodzenie, czy większą swobodę pracy nie zawsze są wystarczająco przekonujące.

Umowa o pracę a B2B – różnice

A opłacalność w obu przypadkach jest rozumiana na wiele sposobów. Różnice widać chociażby po przywilejach. W przypadku umowy prawo oferuje wiele uprawnień – pracownik zatrudniony w takiej formie ma minimalne wynagrodzenie i okres wypowiedzenia oraz może skorzystać z płatnego urlopu wypoczynkowego lub zwolnienia lekarskiego z powodu niezdolności do pracy.

Prowadzący działalność gospodarczą jest w gorszej sytuacji, ponieważ aby otrzymać zasiłek chorobowy w tym czasie, musi on wcześniej terminowo opłacać składki chorobowe (jest dobrowolna). Dodatkowo przez pierwsze 90 dni, nawet gdy odprowadza składki, nie może skorzystać z zasiłku.

To, czy warto przejść z umowy na działalność gospodarczą, zależy od indywidualnej sytuacji pracownika – warunków, jakie ma otrzymać i gotowości do rezygnacji z wielu przywilejów i samodzielnego (lub przez współpracę z zewnętrzną księgową) prowadzenia księgowości.

Czy po założeniu działalności gospodarczej można skorzystać z ulgi na start?

Skorzystanie z ulgi na start to jeden z mocniejszych argumentów, który zachęca do otworzenia działalności gospodarczej umożliwiającej współpracę po rozwiązaniu stosunku pracy na podstawie umowy u obecnego pracodawcy. Jednak z tego przywileju nie mogą skorzystać wszyscy.

Skorzystanie z ulgi na start przysługuje tylko w przypadku, kiedy w ramach prowadzonej działalności praca nie pokrywa się nawet w części z obowiązkami i zadaniami, które wykonywano wcześniej na podstawie umowy. Jeśli więc zmiana formy zatrudnienia nie będzie wiązać się z całkowitą modyfikacją obowiązków, czyli osoba wykonywała czynności wchodzące w zakres wcześniejszego stosunku pracy, koszty nie będą niższe.

Zakres ulgi na start obejmuje zwolnienie z odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne (typu składki emerytalne, chorobowe, rentowe i wypadkowe). Świadczenie usług u byłego pracodawcy w formie współpracy B2B w przypadku skorzystania z ulgi (przez 6 miesięcy) będzie wtedy wymagać opłacenia jedynie składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Przejście na działalność gospodarczą a mały ZUS Plus

Po rozwiązaniu stosunku pracy na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło i otworzeniu działalności gospodarczej, na przedsiębiorcę czekają kolejne ulgi.

Przykładem jest tu mały ZUS Plus, czyli forma obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne. Przysługuje on osobom, których przychód w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył 120 000 zł, a sama działalność gospodarcza była prowadzona nie krócej niż 60 dni kalendarzowych.

Jeśli okres prowadzenia jednoosobowej firmy obejmował mniej niż 2 miesiące, taka osoba nie może skorzystać z ulgi. Ponadto, jeśli osoba świadczyła te same usługi u jednego pracodawcy w zakresie umowy o pracę i podczas współpracy B2B, obniżenie składek ZUS również jej nie przysługuje.

Działalność gospodarcza na rzecz byłego pracodawcy a podatek liniowy

Zbieżność rodzaju obowiązków utrudnia wybór opodatkowania, które na ogół jest regulowane na zasadach ogólnych. Jeśli osoba uzyskuje przychód z tytułu świadczenia usług u byłego lub obecnego pracodawcy w takim samym zakresie, ma ograniczony wybór w sposobach rozliczania.

Rozwiązanie umowy i współpraca na B2B, gdy zakres wykonywanej działalności gospodarczej obejmuje te same usługi, sprawia, nie ma możliwości wyboru sposobu opodatkowania w postaci podatku liniowego i ryczałtu w danym roku podatkowym.

Warto więc pamiętać, że z dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej trzeba opłacać składki ZUS (ubezpieczenia społeczne i zdrowotne), co generuje wysoki koszt. Dopiero od nowego roku kalendarzowego osoba, która przeszła na współpracę B2B, może skorzystać z podatku liniowego.

* Na potrzeby niniejszego artykułu, celem jednoznacznego i niebudzącego wątpliwości zobrazowania istoty problemu, w odniesieniu do stron umowy B2B użyto określeń „pracownik” oraz „pracodawca”. Zgodnie jednak z prawem, pracownik oraz pracodawca to określenia zarezerwowane dla stron umowy o pracę, natomiast stronami umowy B2B są przedsiębiorcy.