Rozmowa rekrutacyjna jest skutecznym wskaźnikiem tego, kto jest najlepszym kandydatem do pracy, ale tylko wtedy, gdy jest dobrze zaplanowana. Pomocny może być tutaj wywiad ustrukturyzowany. Czym jest? Postępuj zgodnie z radami przedstawionymi poniżej i przeprowadzić skuteczną rozmowę z przyszłym pracownikiem!
Czym jest wywiad ustrukturyzowany?
Różne są rodzaje rozmów kwalifikacyjnych, ale ich ogólnym celem jest dokonanie dokładnej oceny kandydatów i podjęcie decyzji, który z nich może podjąć się działania na danym stanowisku, a także umożliwienie kandydatom dokonania własnej oceny pracy i organizacji. Założeniem wywiadu ustrukturyzowanego jest pozostawienie kandydata w przekonaniu, że był w stanie zaprezentować się jak najlepiej oraz dostarczył nam informacji niezbędnych do podjęcia decyzji. Nadmiernie sformalizowane spotkanie natomiast, które pozostawia kandydata w przekonaniu, że nie udało mu się zdobyć punktów, da nam jego niekompletny obraz oraz pozostawi złe wrażenia o organizacji.
Z czego składa się wywiad ustrukturyzowany?
Należy pamiętać, że pierwszym kluczowym elementem wywiadu ustrukturyzowanego i udanej rozmowy kwalifikacyjnej jest przygotowanie. Ustrukturyzowany wywiad psychologiczny należy oprzeć na 6 poniższych aspektach tak, aby wypełnił wszystkie swoje założenia:
1. Otwarcie wywiadu ustrukturyzowanego
Pierwsze wrażenie można zrobić tylko raz, dotyczy to zarówno kandydata, jak i Ciebie jako osoby reprezentującej firmę i wykonującej profesjonalnie swoją pracę.
Otwarcie rozmowy w jasny, zrelaksowany i przyjazny sposób jest ważne z wielu powodów:
- daje kandydatom informacje o tym, czego się spodziewać
- pomaga nerwowym kandydatom uspokoić się i zrelaksować
- daje to szansę na rozpoczęcie budowania relacji z kandydatem
- zapewnia profesjonalny wizerunek ciebie i organizacji
- nadaje ton pozostałej części rozmowy i zachęca kandydata do otwartego mówienia o sobie.
Dobrym sposobem na otwarcie ustrukturyzowanego wywiadu jest rozpoczęcie od następujących czynności:
- powitaj kandydata i podziękuj za przybycie
- zadaj proste pytanie, aby pomóc mu się uspokoić, np. „Jak minęła podróż?”, „Czy udało się trafić do biura bez problemu?”
- krótko przedstaw siebie i innych uczestników spotkania
- nakreśl etapy rozmowy. Podaj przybliżoną długość rozmowy, kto będzie zadawał pytania, że kandydat będzie miał możliwość zadawania pytań na końcu i że w trakcie będziesz robił notatki.
2. Wywiad ustrukturyzowany i zadawanie pytań
Przed rozpoczęciem wywiadu ustrukturyzowanego, przygotuj sobie zestaw standardowych pytań i traktuj je, jako ramy, zapewniające, że zbadasz u wszystkich kandydatów te same obszary, kompetencje, umiejętności i zachowania. Pomoże Ci to obiektywnie ocenić dostarczone przez nich informacje na podstawie konkretnych kryteriów. Dodatkowo pamiętaj, aby:
- wybrać z aplikacji kandydata aspekty, które chcesz zgłębić i zanotować do nich dodatkowe pytania
- łączyć poprzednią odpowiedź i następne pytania, aby rozmowa przebiegła płynnie
- sprawdzić z innymi uczestnikami spotkania, czy są jakieś dodatkowe pytania uzupełniające, które chcą zadać kandydatowi.
Wywiad ustrukturyzowany – przykłady pytań:
- Pytania otwarte:
- Jakie masz doświadczenie, które Twoim zdaniem jest najbardziej odpowiednie dla tej pracy?
- W jaki sposób ustalasz priorytet dla swojego działania?
- Czy możesz podać przykład, kiedy musiałeś rozwiązać problem z własnej inicjatywy?
- Co robiłeś w swojej ostatniej pracy, aby upewnić się, że dotrzymałeś wyznaczonych terminów?
Pytania, których warto unikać w wywiadzie ustrukturyzowanym to:
- Pytania zamknięte
- Czy podczas ostatniej pracy miałeś do czynienia z trudnymi klientami?
- Czy chciałbyś awansować na szczeblach kariery?
- Czy masz doświadczenie w obsłudze trudnego klienta?
Pytania, które nie powinny paść podczas wywiadu ustrukturyzowanego to:
- Pytania dyskryminujące:
- Jak myślisz, jak poradzisz sobie w tak młodym zespole?
- Czy planujesz mieć rodzinę w przyszłości?
3. Aktywne słuchanie
Skuteczne słuchanie podczas wywiadu ustrukturyzowanego jest tak samo ważne, jak zadawanie właściwych pytań. Pokazanie, że słuchasz, zachęci kandydata do większej otwartości i relaksu.
Wywiad ustrukturyzowany – przykłady skutecznego słuchania:
- Oprócz komunikacji werbalnej stosuj podpowiedzi niewerbalne – kiwanie głową, uśmiechanie się, utrzymywanie kontaktu wzrokowego bez wpatrywania się, odpowiedni język ciała mogą pokazać, że słuchasz i pomóc w prowadzeniu rozmowy.
- Cisza jest w porządku – pozwól kandydatowi na kilka sekund na przemyślenie, a następnie odpowiedz na pytanie. Jeśli nie zrozumieli lub nie potrafią odpowiedzieć na pytanie, zazwyczaj dadzą ci znać, więc oprzyj się pokusie kontynuowania, jeśli odpowiedź nie jest natychmiastowa.
- Zachowaj otwarty umysł – wysłuchaj całej odpowiedzi i unikaj poczynienia założeń na podstawie pierwotnej odpowiedzi. Sonduj i kontroluj, gdzie nie ma pełnej odpowiedzi na Twoje pytanie.
- Sonda i działania następcze – podpowiedzi słowne mogą zachęcić rozmówcę do kontynuowania rozmowy, jeśli nie w pełni odpowiedzieli na Twoje pytanie, np. „Powiedz nam o tym więcej”, „Co przez to rozumiesz” itp.
- Myśl naprzód i łącz pytania – chociaż będziesz mieć listę pytań w kolejności, kandydat może odpowiedzieć lub zacząć odpowiadać na jedno z twoich późniejszych pytań na wcześniejszym etapie. Jeśli tak się stanie, nie bój się ponownie zadać tego pytania lub alternatywnie, kontynuuj, ale pamiętaj, aby powrócić do tego, co powiedzieli, gdy dojdziesz do danego pytania.
- Potwierdź swoje zrozumienie – jeśli musisz sprawdzić, czy poprawnie zrozumiałeś ważny punkt, parafrazuj lub powtórz to, co usłyszałeś, aby kandydat mógł potwierdzić lub rozwinąć myśl w razie potrzeby.
- Kieruj przebiegiem rozmowy – jeśli dyskusja odpływa z danego obszaru, przywróć ją na właściwe tory za pomocą pytań lub podsumowania. Staraj się jednak unikać przerywania lub odpowiadania za kandydata.
4. Wywiad ustrukturyzowany i robienie notatek
Robienie notatek podczas słuchania może być trudną umiejętnością, ale jest to bardzo dobry pomysł z wielu powodów:
- Pokazuje kandydatowi podczas wywiadu ustrukturyzowanego, że się go słucha i bierze na poważnie jego wypowiedzi (pamiętaj, aby na samym początku dać znać, że będziesz robić notatki)
- Twoje notatki będą bezcenne na koniec każdego wywiadu, a zwłaszcza na koniec dnia, kiedy trudno będzie zapamiętać, kto co powiedział. Taki sposób „zapamiętywania informacji” może pomóc uniknąć subiektywności lub nieścisłości wkradających się w proces podejmowania decyzji
- W przypadku, gdy musisz przekazać informację zwrotną wybranym kandydatom lub bronić swojej decyzji, Twoje notatki mogą być nieocenionym źródłem dowodów, które pomogą Ci to zrobić dokładnie.
- Pomocne może być wcześniejsze sporządzenie prostego formularza, który pomoże Ci robić notatki podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Na przykład wydrukowanie zestawu pytań z wystarczającą ilością miejsca między nimi, aby zapisać odpowiedzi.
5. Objaśnienie stanowiska
Na tym etapie wywiadu ustrukturyzowanego warto przedstawić opis codziennej pracy, wyzwań czekających na danym stanowisku, planów z nim związanych i indywidualnych celów, które trzeba będzie realizować. Pod koniec tej części warto się upewnić czy kandydat rozumie rolę i cele stanowiska, ale trzeba też pamiętać, że możliwość zadawania pytań przez niego będzie na końcu wywiadu.
Nie zapominaj, że to również idealny moment podczas wywiadu ustrukturyzowanego na zareklamowanie Twojej firmy. Warto przypomnieć wszystkie atuty związane ze stanowiskiem oraz organizacją. Wspomnieć o takich dodatkowych benefitach jak kafeteryjny system wynagrodzeń, systemach motywacyjnych, kulturze organizacji i tych wszystkich kwestiach, które warto utrwalić w pamięci kandydata. Bez względu na to, jaką decyzję podejmiesz na końcowym etapie wyboru przyszłego pracownika to chwila, kiedy jesteś ambasadorem marki pracodawcy i powinieneś w pełni profesjonalnie zadbać o reklamę.
W tym momencie powinieneś również objaśnić kwestie formalne związane z przyszłym zatrudnieniem oraz zapytać o oczekiwania finansowe kandydata.
6. Zakończenie wywiadu ustrukturyzowanego
To doskonały moment, aby zapytać kandydata, czy ma jakieś pytania dotyczące opisu stanowiska, organizacji pracy, możliwości rozwoju, warunków zatrudnienia i świadczeń pracowniczych. Jest to dodatkowa okazja do promocji i potwierdzenia tych informacji, które często mogą być ważnym czynnikiem w podejmowaniu decyzji przez przyszłego pracownika.
Pamiętaj, że zakończenie wywiadu ustrukturyzowanego to również moment na przedstawienie kandydatowi dalszych kroków w procesie rekrutacji. Warto też wspomnieć, kiedy nastąpi kontakt z informacją zwrotną z naszej strony oraz jaką przyjmie on formę.
Dziękując kandydatowi za udział w spotkaniu, powinieneś odprowadzić go do drzwi biura lub recepcji, tak aby jak najdłużej utrzymać kontakt i poczucie budującej się więzi oraz dobre wrażenie o naszej organizacji i nas samych.
Chcesz wiedzieć więcej? Dowiedz się, czym jest wywiad kompetencyjny.
Wywiad ustrukturyzowany – przykłady i wskazówki
Zastosuj:
- Utrzymuj jasność pytań i zadawaj tylko jedno naraz, w przeciwnym razie wprowadzisz chaos i zmylisz kandydata
- Koniecznie zadawaj pytania, aby sprawdzić niejasne informacje podane w CV
- Bądź świadomy różnych stylów komunikacji i różnic kulturowych, które mogą prowadzić do nieporozumień
- Pamiętaj, że to kandydaci powinni mówić więcej
- Używaj otwartego i przyjaznego języka ciała – kiwaj głową, uśmiechaj się i utrzymuj kontakt wzrokowy
- Przeformułuj pytanie, jeśli kandydat źle je zrozumiał
- Zapytaj kandydatów o umiejętności, których może potrzebować do dalszego rozwoju
Unikaj:
- Pytania kandydata o wiek, niepełnosprawność, małżeństwo i związek partnerski, ciążę i macierzyństwo, rasę, religię, przekonania, poglądy polityczne lub orientację seksualną
- Okazywania braku zainteresowania, ziewania, rozproszonej mowy ciała, ponieważ może to zniechęcać kandydata i pozostawić złe wrażenie
- Stereotypowego myślenia
- Używania żargonu i akronimów
Ustrukturyzowany wywiad psychologiczny w procesie rekrutacji, to doskonały sposób na przeprowadzenie standaryzowanej rozmowy z kandydatami do pracy, szczególnie w przypadku dużych procesów na stanowiska wymagające jasno określonych umiejętności, kompetencji i doświadczenia. Jednak nie tylko – warto pamiętać, że dobre standardy pracy sprawdzają się zawsze i w każdych warunkach, a praktyka czyni mistrza!
