Czy masz wolne środki i chciałbyś je zainwestować? Czy bierzesz pod uwagę fundusze inwestycyjne? Jeśli tak, koniecznie przeczytaj nasz artykuł, w którym odpowiadamy na najważniejsze pytania związane z tą kwestią!
Fundusze inwestycyjne: dla kogo?
Zapewne zdajemy sobie sprawę, że trzymanie oszczędności na lokatach lub w sejfie nie jest najlepszym sposobem na pomnażanie pieniędzy. Z drugiej strony nie każdy z nas ma odpowiednie doświadczenie i czas, by zdecydować się na inwestowanie w papiery wartościowe i tym podobne rzeczy. Co możemy zrobić w takiej sytuacji?
Jeżeli nie mamy dużego doświadczenia w inwestowaniu, a jednocześnie szukamy sposobu na bezpieczne i stabilne ulokowanie kapitału, jedną z najlepszych opcji będą fundusze inwestycyjne.
Czym są fundusze inwestycyjne?
Definicja brzmi: Fundusz inwestycyjny jest podmiotem prawny, którego działalność polega na zbiorowym inwestowaniu. Kapitał inwestycyjny funduszu powstaje w wyniku połączenia środków pieniężnych zebranych przez wszystkich inwestorów (inaczej mówiąc uczestników funduszu). Ów kapitał jest inwestowany w różne instrumenty finansowe, takie jak: akcje, obligacje czy bony skarbowe o zmiennym poziomie ryzyka.
Wpłaty dokonywane przez inwestorów zostają przeliczane na tytuły uczestnictwa, inaczej mówiąc jednostki uczestnictwa bądź certyfikaty inwestycyjne, które wyrażają proporcjonalny udział inwestorów w majątku funduszu. Celem takich funduszy inwestycyjnych jest pomnażanie kapitału zebranego od jego uczestników.
Organizacje związane z funduszami inwestycyjnymi
Powinniśmy również wiedzieć, że fundusz inwestycyjny jest tworzony przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI), a to jest organem zarządzającym oraz reprezentującym go w stosunkach z osobami trzecimi lub instytucjami.
Zgodę na utworzeniu funduszu inwestycyjnego musi wydać Komisja Nadzoru Finansowego, sprawująca stały nadzór nad jego działalnością. Wtedy fundusz może działać w sposób legalny.
Jak działają fundusze inwestycyjne w Polsce?
W naszym kraju fundusze inwestycyjne mogą działać na postawie ustawy o funduszach inwestycyjnych, która została zharmonizowana z unijnymi dyrektywami. Dokumenty te odnoszą się do przedsięwzięć zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe.
Kto może skorzystać z funduszu inwestycyjnego?
Odpowiedź na to pytanie jest prosta: każdy. Może być to zarówno osoba fizyczna, osoba prawna, jak i podmiot nieposiadający osobowości prawnej. Przystąpienie do takiego funduszu wiążę się jednak z koniecznością złożenia zlecenia nabycia jednostek uczestnictwa oraz oczywiście wpłatą pieniężną.
Fundusze inwestycyjne umożliwiają potencjalnym inwestorom, nawet tym bez odpowiedniego doświadczenia, lokowanie niewielkich kwot pieniędzy w instrumenty finansowe, które w przeciwnym wypadku byłyby poza ich zasięgiem (gdyby chcieli działać na własną rękę).
Kto zarządza funduszami inwestycyjnymi?
Powierzając komuś pieniądze, zwykle chcemy mieć pewność, że jest to osoba lub organizacja godna zaufania. Jak jest w wypadku zarządców funduszami?
Kierują nią profesjonaliści najwyższego stopnia, którzy doskonale orientują się na rynkach finansowych. Do nich należy decyzja co do polityki inwestycyjnej, a więc tego, jakie instrumenty rynku pieniężnego znajdą się w portfelu funduszu.
Dlatego też powszechnie uważa się, że inwestycja w fundusze jest obarczona dosyć niskim ryzykiem, przynosi stabilny zysk i co równie ważne, stanowi świetne narzędzie do dywersyfikacji portfela.
Rodzajów funduszy inwestycyjnych
Omawiane przez nas fundusze inwestycyjne dzielimy ze względu na dwa kryteria: formę uczestnictwa i zawartość portfela.
Podział ze względu na formę uczestnictwa
Zajmijmy się tym pierwszym podziałem, ze względu na formę uczestnictwa. W tym wypadku wyróżniamy:
fundusze inwestycyjne otwarte (FIO), czyli fundusze posiadające dowolną liczbę uczestników (zarówno osoby fizyczne, jak i prawne) i zapewniające możliwość odkupienia aktywów na każde żądanie uczestnika;
fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ), a więc posiadające ograniczoną liczbę uczestników. Fundusz inwestycyjny zamknięty pozwala na spieniężenie aktywów wyłącznie w wyznaczonym terminie (może to być np. raz na kwartał);
specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO), to fundusze inwestujące w jednostki innych FIO lub SFIO, mogące jednocześnie lokować pieniądze w tytułach uczestnictwa funduszy zagranicznych.
Podział ze względu na zawartość portfela
Drugim podziałem, jaki chcemy tutaj omówić, jest ten ze względu na zawartość portfela, czy inaczej mówiąc lokowanie aktywów. Mamy tutaj do czynienia z następującymi funduszami:
fundusze akcji (wyłącznie akcje spółek giełdowych),
fundusze papierów dłużnych (głównie obligacje i bony skarbowe),
fundusze stabilnego wzrostu (również obligacje i bony skarbowe),
fundusze agresywnego wzrostu (to rodzaj funduszy akcyjnych, charakteryzujący się dużymi wahaniami),
fundusze zrównoważone (są to najczęściej akcje spółek giełdowych),
fundusze rynku pieniężnego (czyli krótkoterminowe papiery wierzycielskie),
fundusze rynku surowców (akcje spółek surowców i instrumenty pochodne, których aktywami bazowymi są surowce),
fundusze rynku nieruchomości (to inwestycje w nieruchomości, prowadzone bezpośrednio lub przez spółki celowe; ich celem jest uzyskanie dochodów z tytułu ich wynajmu lub wzrostu wartości rynkowej),
fundusze branżowe (czyli inwestycje w branże przemysłowe).
fundusze aktywów niepublicznych (dotyczą głównie spółek akcyjnych nienotowanych na giełdzie, a także udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością),
fundusze rynków zagranicznych.
Fundusze inwestycyjne otwarte (FIO)
Kto może przystąpić do FIO?
Jak już pisaliśmy powyżej, do tego funduszu może przystąpić dowolna liczba uczestników: osoby fizyczne i osoby prawne.
Czym są jednostki uczestnictwa?
Jeśli zainwestujemy swoje środki w tym miejscu, nabywamy tzw. jednostkę uczestnictwa, której cena obliczana jest podstawie podzielenia aktywów netto funduszu przez liczbę jednostek uczestnictwa.
Ponadto jednostka uczestnictwa jest tytułem prawnym, nie może więc być przedmiotem obrotu. Oznacza to, że nie można jej sprzedać komuś innemu. Podlega jednak dziedziczeniu i może być przedmiotem zastawu.
Kontrola inwestora
Każdy inwestor lokujący pieniądze w FIO ma dużą kontrolę nad swoim kapitałem. Dlatego też w dowolnym momencie może zażądać od Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych TFI, które zarządza Funduszami inwestycyjnymi otwartymi odkupienia jednostki uczestnictwa. W takim wypadku zostaje ona umorzona.
Częstotliwość nabywania i zbywania jednostek uczestnictwa
W statucie danego funduszu określa się zwykle częstotliwość nabywania i zbywania jednostek uczestnictwa. Kierujemy się tu jednak regułą, że nie może się to zdarzać rzadziej niż raz na 7 dni. Co to oznacza w praktyce?
Przekłada się to bezpośrednio na to, że liczba inwestorów i jednostek uczestnictwa będzie się dynamicznie zmieniać. Z tego powodu TFI zarządzające FIO musi utrzymywać wysokie saldo wolnej gotówki, która będzie niezbędna do realizacji wypłat dla uczestników funduszu przedstawiających jednostki uczestnictwa wykupu. To z kolei ma wpływ na ograniczenie swobody inwestycyjnej danego funduszu.
W co mogą inwestować fundusze inwestycyjne otwarte?
Inwestycje otwartych funduszy inwestycyjnych opierać się mogą o papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego, inne tytuły uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, a także depozyty bankowe.
Fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ)
Kto może inwestować w FIZ?
Do Funduszy inwestycyjnych zamkniętych mogą przystąpić osoby spełniające konkretne warunki, które reguluje statut danego funduszu. Ponadto FIZ może mieć charakter publiczny albo niepubliczny, co zawężą grono potencjalnych inwestorów. Wartość wszystkich zainwestowanych środków powinna wynosić minimum 40 tysięcy euro.
Charakterystyka FIZ
Fundusze inwestycyjne zamknięte mają ograniczoną liczbę uczestników, przez co nie mają obowiązku posiadania rezerw gotówki na spłatę uczestników funduszu. Poza tym FIZ ma prawo zaciągać pożyczki i kredyty do wysokości 75% wartości aktywów netto funduszu.
Powyższe elementy przekładają się na to, że Fundusze inwestycyjne zamknięte cechują się większą swobodą do tworzenia zróżnicowanych strategii inwestycyjnych, by efektywniej wykorzystać posiadany kapitał. To z kolei umożliwia osiągnięcie znacznie wyższych zysków niż przy inwestycjach w FIO.
Certyfikaty inwestycyjne
W przypadku FIZ nie mamy do czynienia z jednostkami uczestnictwa, lecz z certyfikatami inwestycyjnymi. Są one udziałowymi papierami wartościowymi.
Wycena wartości tych certyfikatów jest dokonywana nie rzadziej niż raz na kwartał. Szczegółowe informacje są jednak zapisane w statucie danego funduszu.
Jak dołączyć do FIZ?
Chcąc dołączyć do Funduszu inwestycyjnego zamkniętego i nabyć certyfikat inwestycyjny, powinniśmy dokonać zapisu na certyfikaty. Mamy ku temu wyznaczony odpowiedni czas. Możemy też nabyć certyfikat od inwestora (te papiery wartościowe podlegają obrotowi). Emitowanie certyfikatów inwestycyjnych może zostać wykonane w drodze oferty publicznej bądź niepublicznej.
W co mogą lokować Fundusze inwestycyjne zamknięte?
FIZ może lokować w takie aktywa jak: papiery wartościowe, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, instrumenty rynku pieniężnego, tytuły uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, finansowe i towarowe instrumenty pochodne, własność bądź współwłasność nieruchomości i statków morskich, użytkowanie wieczyste, wierzytelności, waluty i depozyty bankowe.
Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (SFIO)
Czym jest SFIO?
Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty to odmiana funduszu otwartego. Różni się on konstrukcją: zbliżona jest ona do FIO, ale posiada też cechy charakterystyczne FIZ.
Tytuł prawny w SFIO
Specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte posługują się jednostkami uczestnictwa. Ich uczestnikami może zostać każdy, kto spełnia kryteria określone jasno w statucie funduszu. Często zdarza się, że oferta skierowana jest do określonej grupy osób, np. instytucji lub uczestników programów emerytalnych.
Odkupowanie jednostek uczestnictwa
Również sposób odkupienia jednostki uczestnictwa jest specyficzny i określony przez statut danego SFIO. Może on na przykład stanowić, że wykup nastąpi w określonym terminie.
Definicja wynikająca z ustawy
Dla pełnego obrazu funduszy inwestycyjnych powinniśmy przytoczyć w tym miejscu także definicję prawną z ustawy o Funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z 27 maja 2004 r. (Dz. U. 2004 Nr 146 poz. 1546).
Najważniejszy dla nas jest zapis z Art. 3 ust. 1, który podaje:
„Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w kreślone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe”.
Inwestowanie w fundusze – jak zacząć?
Inwestowanie w fundusze inwestycyjne może być atrakcyjną opcją dla osób, które chcą pomnożyć swoje oszczędności. Kluczowym krokiem jest zrozumienie różnych typów funduszy, takich jak fundusze akcyjne, obligacyjne czy mieszane, oraz ocenienie swojego poziomu ryzyka. Warto skonsultować się z doradcą finansowym, aby dobrać strategię inwestycyjną, która będzie zgodna z Twoimi celami i oczekiwaniami.
