Na terenie Wielkopolski znajduje się mnóstwo miejsc, które warto odwiedzić zarówno w ramach wypoczynku czy rekreacji, jak i podróży edukacyjnej. Wielu mogłoby nawet zaryzykować stwierdzenie, że pod kątem turystycznej atrakcyjności, jest to jeden z najbogatszych regionów Polski – wszak w okolicach Poznania znajduje się Gniezno, stanowiące niegdyś pierwszą stolicę naszego kraju. Koneserzy historii będą zatem mogli nacieszyć oko wszelakim bogactwem architektury regionu, śledząc przy tym trudną drogę Polaków do niepodległości za pośrednictwem muzeów i innych, niemych świadków czasów zamierzchłych. Miłośnicy natury będą mieli okazję zakochać się w malowniczych widokach Krainy Stu Jezior, przemierzyć pieszo bądź rowerem Szlak Piastowski, czy przenieść się do początków państwa polskiego za pośrednictwem skansenów, grodów i zamków.
Zdjęcie autorstwa Stanisław Szewczyk – Praca własna, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=50934521
Atrakcji nie zabraknie też dla najmłodszych, którzy będą mogli podziwiać egzotykę flory i fauny dzięki uprzejmości poznańskiego Nowego ZOO, czy poczuć się jak średniowieczni rycerze w trakcie eksploracji jednego z miejscowych zamków. Niniejszy artykuł przybliży najrozmaitsze miejsca w Wielkopolsce, podkreślając, że jest to jedynie wierzchołek góry lodowej. Gdybyśmy chcieli wymienić wszystkie w jednej tylko publikacji to rozmiary encyklopedyczne mogłyby okazać się niewystarczające.
Architektoniczne atrakcje Wielkopolski – gratka dla koneserów historii
Wskazywanie najpiękniejszych miejsc na mapie Wielkopolski rozpoczniemy od najbardziej imponujących przykładów – zarówno pod kątem architektury, jak i wartości historycznej – które wraz z biegiem lat przekształcono w muzea i obiekty turystyczne, stanowiące wizytówkę regionu. Wśród nich znajdzie się zespół budynków poznańskiego Ostrowa Tumskiego sztandarowe miejscowości Rogalin i Kórnik, czy Katedra Gnieźnieńska.
Ostrów Tumski – ostatnia z wysp na Warcie
Ostrów Tumski w Poznaniu (którego nie należy mylić z częścią Wrocławia o tej samej nazwie) stanowi ciekawostkę nie tylko historyczną i architektoniczną, ale również geologiczną. Jest to bowiem ostatnia z poznańskich wysp znajdujących się na Warcie, których kiedyś można było w regionie spotkać mnóstwo.
Na wyspie katedralnej znajduje się szereg rozmaitych atrakcji turystycznych, pochodzących z różnych okresów historycznych. Za jeden z najstarszych uchodzi wał obronny z czasów Mieszka I z X wieku, którego fragment można podziwiać w Rezerwacie Archeologicznym Genius Loci. Obok Bramy Poznania cieszącym się wyjątkowo bogatym programem edukacyjnym.
Jednym z najważniejszych budynków na wyspie jest Bazylika Archikatedralna świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu – wcześniej katedra. To właśnie w tym miejscu pochowani zostali pierwsi władcy piastowscy, a przypuszcza się nawet, że tutaj Mieszko I został ochrzczony, budując tym samym fundamenty polskiej państwowości. Bazylika wielokrotnie ulegała zniszczeniom, gdzie do najpoważniejszych zniszczeń doszło w roku 1945, w wyniku działań wojennych. Po II wojnie światowej została odbudowana w stylu gotyckim (regotyzowana). Biorąc pod uwagę znaczenie historyczne Bazyliki, jej wiek oraz kunszt architektoniczny, możemy śmiało założyć, że stanowi jedną z największych atrakcji wyspy.
Niemniej, miłośnicy architektury sakralnej, będą mogli w Ostrowie Tumskim podziwiać jeszcze kilka interesujących budowli. Godnym odnotowania jest piętnastowieczny Kościół Najświętszej Marii Panny in Summo (w grodzie), gdzie zgodnie z odkryciami archeologicznymi znajdować się miało palatium Mieszka I. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że szklana instalacja upamiętniająca to historyczne miejsce została nagrodzona prestiżową nagrodą CODAawards 2022.
Na wyróżnienie zasługuje również szesnastowieczna Psałteria, wzniesiona przez biskupa Jana Lubrańskiego czy Akademia Lubrańskiego, ufundowana – jak sama nazwa wskazuje – przez tę samą osobę. W rzeczonej Akademii znajduje się dziś Muzeum Archidiecezjalne, gromadzące wszelkiego rodzaju zabytki. Jednym z najbardziej imponujących eksponatów może być Miecz Świętego Piotra, który według relacji Jana Długosza, został w X wieku podarowany Mieszkowi I lub biskupowi Jordanowi.
Rogalin i Kórnik, czyli perła w koronie szlacheckiej historii Wielkopolski
Zarówno w oczach mieszkańców regionu, jak i podróżników tłumnie odwiedzających Wielkopolskę, znajdujące się w okolicy Poznania Rogalin i Kórnik to miejscowości, które traktowane są jako jedna atrakcja, mimo, iż oddalone są od siebie o około 14 kilometrów.
Nie ulega więc wątpliwości, że Rogalin powinien znajdować się na liście obowiązkowych przystanków każdego turysty, zaaferowanego dziejami dawnej Polski. Znajduje się tam bowiem pałac hrabiów Raczyńskich słynący z piękna swej architektury. To ogromny kompleks pałacowo-ogrodowy, którego początek budowy datuje się na rok 1770.
Sam budynek wykonano w stylu klasycystycznym, o barokowych akcentach. Mieści się w nim galeria obrazów, prezentująca wyjątkowo obfite zbiory osobiście nabyte przez Edwarda Raczyńskiego w ciągu czterdziestu lat, jak również neogotycka zbrojownia, dająca świadectwo militarnych osiągnięć naszych przodków.
Na tyłach pałacu znajduje się ogromny ogród w stylu francuskim oraz angielski z licznymi dębami. Niedaleko wznosi się kościół pod wezwaniem św. Marcelina (nazwany w ten sposób na cześć kuzyna Edwarda Raczyńskiego). W rzeczonym obiekcie znajduje się mauzoleum Raczyńskich, gdzie miejsce spoczynku znaleźli nie tylko osiemnastowieczni hrabiowie, ale na przykład również Edward Bernard Raczyński – prawnuk fundatora – który do roku 1986 pełnił funkcję prezydenta RP na uchodźctwie.
Jeśli zaś chodzi o Kórnik, to zabytki jakie w nim możemy podziwiać, cieszą się historią sięgającą aż do czasów średniowiecznych. Wśród najistotniejszych wyróżnia się zamek – obecnie muzeum, czy neobarokowy ratusz, odbudowany na początku XX wieku. Na szczególne wspomnienie zasługuje również waga miejska licząca niemal 250 lat.
Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
Gniezno, pierwsza stolica Polski, to miejsce idealne na wycieczkę historyczną. Wszyscy, którzy nie mieli jeszcze okazji by szczegółowo zapoznać się z początkami polskiej państwowości, a także rolą, jaką w tym dziele odegrali pierwsi Piastowie, powinni udać się do Muzeum Początków Państwa Polskiego.
W ramach bogatych wystaw, zwiedzający będą mogli podziwiać między innymi kolekcję płyt ceramicznych z ówczesnego okresu, czy obrazy dziewiętnastowiecznych malarzy, przedstawiające najistotniejsze dla historii naszego kraju osobistości. Inne z ekspozycji koncentrują się na przyrodniczych aspektach pierwszych lat naszej państwowości, czy opisują plemienne losy naszych przodków z czasów przedchrześcijańskich.
Tak czy inaczej, jednym z najważniejszych elementów muzeum, z całą pewnością będzie wystawa „Początki państwa polskiego”, obejmująca ponad 500 eksponatów z całej Polski – między innymi księgi, dokumenty, pieczęcie, wszelkiego rodzaju zabytki archeologiczne, kunszt ówczesnych militariów czy przedmioty codziennego użytku sprzed tysiąca lat.
Katedra Gnieźnieńska – „Matka Kościołów Polskich”
Katedra Gnieźnieńska stanowi najstarszy ślad chrześcijaństwa na polskiej ziemi, nie bez powodu będąc nazywaną „Matką Kościołów Polskich”. Trudno precyzyjnie określić datę jej powstania, jednak zgodnie z bieżącą wiedzą historyczną i archeologiczną, wiek pierwszej ze świątyń przekracza tysiąc lat. Dlaczego „pierwszej”? Dlatego, że Bazylika Prymasowska – a więc obiekt, który możemy dzisiaj podziwiać – nie jest pierwszym kościołem jaki tutaj wybudowano.
Zgodnie z relacjami Jana Długosza, fundatorką pierwszej świątyni miała być Dobrawa, żona Mieszka I, pochowana tu zresztą w roku 972. Przez całe milenium budynek przechodził rozmaite rekonstrukcje, dostosowując swój majestat do panujących trendów architektonicznych – od drewnianej kaplicy, przez kamienną katedrę przedromańską i romańską, aż do katedry gotyckiej.
To właśnie tutaj znajdują się relikwie patrona naszego kraju – św. Wojciecha oraz odbyły się koronacje aż pięciu władców (Bolesław Chrobry, Mieszko II Lambert, Bolesław Śmiały, Przemysł II, Wacław II). W podziemiach bazyliki podziwiać można zresztą pierwszy polski napis nagrobkowy, którego wiek przekracza tysiąc lat, jak również oryginalne mury pierwszej katedry. Powiedzieć zaś o architekturze wewnątrz, że jej splendor robi wrażenie, to tak jakby nie powiedzieć nic – to po prostu trzeba zobaczyć!
Pałac myśliwski książąt Radziwiłłów w Antoninie
Wśród drewnianych zabytków regionu, jednym z pierwszych, jakie należy wskazać, jest pałac myśliwski książąt Radziwiłłów w Antoninie, mogący pochwalić się nie tylko wyjątkową architekturą i sporych rozmiarów ogrodem w stylu angielskim, ale i wyjątkowo burzliwą historią.
Pałac, w całości wykonany z drewna na podmurówce, wybudowano na planie krzyża greckiego w XIX wieku. Wnętrze ozdobione licznymi trofeami łowieckimi, stanowi do dziś miejsce dla koncertów fortepianowych. W pałacu znajduje się również odlew ręki Fryderyka Chopina, który stosunkowo często miał okazję tu gościć. By upamiętnić ten fakt, co roku – od 1982 – organizowany jest tu słynny na skalę światową Międzynarodowy Festiwal „Chopin w barwach jesieni”.
Niestety, historia myśliwskiego pałacyku Radziwiłłów zawiera w sobie rozdział niechlubny, związany z osobą Michała Radziwiłła, który pomimo swego pochodzenia uważał się za Niemca. Wyraz temu dał w roku 1939, kiedy to po wkroczeniu wojsk niemieckich na teren naszego kraju, postanowił ofiarować posiadłość Adolfowi Hitlerowi – nie wiadomo, czy powodowany był strachem o swój los, czy lojalnością wobec nazistowskiego kanclerza. Hitler pałac przyjął, ale Radziwiłł i tak nie mógł liczyć na żaden przejaw sympatii z jego strony. Zmarł w roku 1955 na Teneryfie, gdzie zbiegł – odrzucony przez rodzinę i znienawidzony przez rodaków, z opinią skandalisty, bawidamka i (mówiąc dyplomatycznie) człowieka ze wszech miar nieprzyzwoitego.
Zdjęcie autorstwa Ziko – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=21254636
Gdzie bawili poznańscy rycerze? Najciekawsze zamki Wielkopolski
Pytając o ciekawe miejsca w Wielkopolsce, trudno zapomnieć o obiektach, z których słynie cała Europa – a Polska w szczególności. Mowa oczywiście o zamkach, których zwiedzanie dla wielu stanowi niezwykłe przeżycie. Duża część budowli tego rodzaju znajduje się blisko Poznania, w czasach zamierzchłych odgrywającego ważną rolę w polskiej państwowości. Rozmaite zamki różnią się od siebie zarówno stylem architektonicznym, jak i aktualnym wnętrzem. Ze względu na ich wielkość, trudno byłoby zwiedzić je wszystkie w trakcie jednej tylko wycieczki – poniżej przedstawiamy kilka najciekawszych atrakcji Wielkopolski w tym zakresie.
Zamek Górków w Szamotułach
Biorąc pod uwagę swe rozmiary i wygląd, Zamek Górków w Szamotułach bardziej przypomina szlachecki dworek, aniżeli rycerską posiadłość. Wybudowany został w XIV wieku przez kasztelana nakielskiego, stając się kwaterą panującego tu ówcześnie rodu Szamotulskich.
Imponującym elementem zabytku, przede wszystkim pod kątem historycznym, jest Baszta Halszki, znajdująca się opodal głównej rezydencji. To właśnie w niej uwięziono tytułową „Halszkę” (Elżbietę Ostrogską), która odmówiła wejścia w zaaranżowany związek małżeński z Łukaszem III Górką. Po czternastu latach niewoli oszalała i zmarła, a jej duch – jeśli wierzyć legendom – po dziś dzień nawiedza Basztę.
Zamek Cesarski w Poznaniu
Poznań może pochwalić się wieloma godnymi uwagi zabytkami – jednym z nich jest Zamek Cesarski, wcale nie tak stary jak mogłoby się wydawać. Wybudowany został w 1910 roku, w zamyśle mając stanowić posiadłość cesarza Niemiec – Wilhelma II. Jak na ironię, w piwnicach zamku znajdowały się kuchnie, gdzie podczas Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) przygotowywano posiłki dla walczących o polskość patriotów.
Zamek jest otwarty dla turystów nie tylko jako atrakcja historyczna, ale również jako ośrodek kultury, gdzie uczestniczyć możemy w rozmaitego rodzaju wydarzeniach natury artystycznej, historycznej czy muzycznej.
Zamek w Gołuchowie
Imponującą perłę wczesnorenesansowej architektury, stanowić może Zamek w Gołuchowie, wzniesiony w XVI wieku dla Rafała Leszczyńskiego. Budowla pierwotnie miała charakter stricte obronny, jednak po gruntownych remontach, dokonanych blisko czterysta lat później przez Izabelę Działyńską, większego znaczenia nabrała ozdobna architektura – dodano, na przykład, marmurowe kominki czy dekoracyjne mozaiki.
Przywodzący na myśl baśniową posiadłość, Zamek w Gołuchowie jest, według mniemania wielu, jednym z najpiękniejszych miejsc swej natury w Polsce, nie bez powodu stanowiąc jedną z wizytówek Wielkopolski. W zamku mieści się oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, dzięki któremu podziwiać możemy bogatą ekspozycję dzieł sztuki – w tym starożytnych, greckich waz.
Wartym odnotowania jest fakt, że na terenie gołuchowskiego zamku, wielokrotnie kręcono uznane w kraju produkcje filmowe.
Zamek w Rydzynie
Podobnie jak w przypadku Zamku w Gołuchowie, tak samo Zamek w Rydzynie ufundowany został przez Rafała Leszczyńskiego, co miało miejsce w roku 1690. Budowla powstała na zgliszczach wcześniejszego zamku, który po dwustu latach swojego istnienia został zniszczony w trakcie potopu szwedzkiego (1655-1660). Ponownie zamek został doszczętnie zniszczony przez Armię Czerwoną w 1945 roku, by ostateczny kształt uzyskać po remontach kilka dekad później.
Aktualnie w zamku znajduje się hotel i sala bankietowa – organizowane są także rozmaite konferencje. O rydzyńskim zamku krąży legenda, jakoby raz do roku, gdy noc rozświetlają burzowe pioruny, miała się w nim odbywać msza święta, prowadzona przez kościotrupa księdza i ministrantów. Jedną z uczestniczek nabożeństwa ma być Biała Dama, która nie otrzymawszy po spowiedzi rozgrzeszenia znika, razem z upiornym duchownym i jego pomagierami.
Zamek w Kole
Jest to jedna z najstarszych budowli tego rodzaju w Wielkopolsce, której stworzenie zawdzięczamy królowi Kazimierzowi Wielkiemu. Niestety, biorąc pod uwagę aktualny stan zamku, nie sposób opisywać go inaczej, aniżeli tylko jako ruinę. Ku pokrzepieniu wspomnieć należy, że od kilku lat na terenie zabytku trwają intensywne prace archeologiczne, których celem ma być pełna rewitalizacja Zamku w Kole.
Do tego czasu, miejsce to gości szereg rozmaitych wydarzeń kulturalnych, takich, jak na przykład Koło Bluesa Festival. Ponadto, władze miasta zapowiedziały, że w najbliższych latach mają zostać przeprowadzone prace, dzięki którym miejsce to nabierze turystycznego znaczenia.
Zdjęcie autorstwa Sławomir Milejski – Praca własna, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=64865955
Region Wielkopolski w drewnie
Na terenie Wielkopolski znajduje się mnóstwo drewnianych zabytków, zachwycających zarówno swoją trwałością, jak i pięknem wykonania. Największą atrakcją regionu w tej kategorii będzie zapewne drewniany Kościół św. Michała Archanioła w Domachowie, będący najstarszym drewnianym kościołem w Polsce. Na szczególną uwagę zasługuje jednak również Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach, gdzie zwiedzający będą mogli zapoznać życiem codziennym dawnych mieszkańców naszego kraju, a także dwa skorelowane tematycznie muzea – Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie, czy Muzeum Młynarstwa i Rolnictwa w Osiecznej.
Kościół pod wezwaniem św. Krzyża w Buku
To maleńki kościółek o pięknych, nieregularnych kształtach, pełniący dziś rolę cmentarnej kaplicy. Zachwyt budzi jednak nie tylko intrygująca architektura, ale również wiek zabytku, którego powstanie datuje się na rok 1760. Opodal kościoła znajduje się drewniana dzwonnica, również pochodząca z tego samego okresu.
Kościół św. Michała Archanioła w Domachowie
Gdy idzie o ciekawe miejsca w Wielkopolsce, to w przypadku architektury sakralnej, jednym z takich miejsc musi być drewniany kościół św. Michała Archanioła w Domachowie. Kościół wybudowano z drewna dębowego, jak się okazało – niemalże 700 lat temu, co nie tylko czyni budynek najstarszym, drewnianym kościołem w Polsce, ale również najstarszą budowlą o takiej konstrukcji na świecie.
Odkrycie dotyczące wieku kościoła jest stosunkowo nowe, bo prace archeologiczne miały miejsce w 2018 roku. Do tej pory sądzono, że kościół wybudowano w na przełomie XVI i XVII wieku.
Obiekt może poszczycić się barokową i rokokową architekturą, a także szeregiem zabytkowych dzieł sztuki. Jednym z nich jest obraz „Koronacja Matki Bożej”.
Drewniany ratusz w Sulmierzycach
Drewniany ratusz w Sulmierzycach stanowi szczególną atrakcję nie tylko w Polsce, ale i Europie. Wybudowany został w roku 1743, na miejscu wcześniejszego, starszego o sto lat. Jest niewielki, dwupiętrowy, z kwadratową wieżyczką na dachu. Został w pełni odrestaurowany u schyłku XX wieku.
Dzisiaj mieści się w nim Muzeum Regionalne im. Sebastiana Klonowica, gdzie zobaczyć można przede wszystkim zegary, lampy naftowe przedmioty regionalne.
Skansen w Wolsztynie
Pełna nazwa opisywanej tu atrakcji, to Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski. Jest to miejsce wyjątkowe, którego nie można pominąć wybierając się na wycieczkę po regionie. Skansen, będący częścią Muzeum Regionalnego w Wolsztynie, zabierze nas w podróż do czasów, gdzie w miastach i wsiach na próżno szukać można było elektryczności, a wszelkie osadnictwo wykorzystywało wyłącznie dobrodziejstwa okolicznych lasów.
W skład ekspozycji wchodzi szereg dobrze zachowanych budynków, takich jak karczma z początków XVIII wieku, czy starsza o kilkadziesiąt lat stodoła. Zwiedzić tu można również chatę parobka z Tuchorzy, zrekonstruowaną kuźnię z Ziemina, czy wędzarnię i piec chlebowy ze Świętna – a to tylko wierzchołek góry lodowej. Zwiedzanie tego miejsca zapewni wyjątkowo klimatyczne przeżycie; warto o nim pamiętać, wybierając się w te strony.
Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach
Rzeczony park etnograficzny, jest w swojej naturze podobny do wzmiankowanego wyżej, wolsztyńskiego skansenu. Mieści się w nim szereg zabytków, które przeniosą zwiedzających do realiów dziewiętnastowiecznej wsi, obnażając trudy i radości życia ówczesnego chłopstwa.
Skansen zawiera wszelkie budowle właściwe dla opisywanego okresu: domy, budynki użytkowe, warsztaty, ule, wiatraki czy kaplice. Co więcej, na terenie parku mają miejsce coroczne imprezy, ożywiające to miejsce i przybliżające schemat skąpanego w odcieniach szarości wiejskiego życia naszych przodków.
Muzeum Młynarstwa i Rolnictwa w Osiecznej
Nazwa tego muzeum mówi o nim wszystko – zwiedzanie go przybliży nam historię regionalnego młynarstwa i rolnictwa, czyniąc to za pośrednictwem szeregu zabytkowych eksponatów – narzędzi, strojów ludowych, czy przedmiotów codziennego użytku. By oddać klimat muzeum, ekspozycje mieszczą się w dwóch koźlakach, czyli wiatrakach młyńskich.
Godnym podkreślenia jest fakt, że opodal miejsca, w którym aktualnie znajduje się muzeum, w czasie Powstania Wielkopolskiego miała miejsce tzw. „bitwa pod wiatrakami”, podczas której polscy powstańcy zwyciężyli siły niemieckie. Wydarzenie to upamiętnia tablica informacyjna.
Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie
Opisywane, gołuchowskie muzeum, mieści się na terenie fantastycznego zamku, o którym mieliśmy już okazję wspominać na łamach tego artykułu. Jest to miejsce absolutnie wyjątkowe, nie tylko pod względem panującego w nim klimatu, ale również rodzaju prezentowanych ekspozycji. Zwiedzający mogą podziwiać szereg prac plastycznych związanych z lasem, autorstwa wielu wybitnych artystów, czy podziwiać rozmaite eksponaty (zdjęcia, dokumenty, narzędzia, czy nawet rekonstrukcję leśniczówki, opowiadającej historię bartnictwa).
Na terenie muzeum znajduje się również wystawa, zawierająca 256 gatunków grzybów, roślin i zwierząt, nieszczęśliwie zasilających szeregi Polskiej Czerwonej Księgi. Nie sposób jednak nie wspomnieć o atrakcji, która w sposób szczególny przyciąga ku sobie przede wszystkim młodszych odbiorców. Jest nią Pokazowa Zagroda Zwierząt, w której podziwiać możemy żubry, koniki polskie, dziki czy daniele.
Dla miłośników przyrody godnym odnotowania będzie również miejscowy park-arboretum, liczący sobie aż 80 tysięcy drzew. Oczywiście, to nie wszystko co Wielkopolska przygotowała dla fanów rekreacji w naturze – Twoja przygoda z przyrodą dopiero tutaj może się zacząć…
Zdjęcie autorstwa Tomasz Tomsonowskyy – Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=92765758
Atrakcje Wielkopolski dla miłośników przyrody i rekreacji
Wielkopolska to nie tylko szereg rozmaitych atrakcji historycznych, zabytków czy muzeów. Zarówno w okolicy Poznania, jak i na terenach od niego oddalonych, natknąć się możemy na niezwykle bogaty wachlarz piękna natury, sprzyjającego zarówno wyciszającej rekreacji, jak i aktywnego wypoczynku. Amatorom fauny polecamy poznańskie Nowe Zoo, wielbicielom dzikiej przyrody Turkusowe Jeziorko w Koninie, a fanom ludzkich dokonań – kopalnię soli w Kłodawie. A to oczywiście nie wszystko…
Nowe Zoo w Poznaniu
Chyba każdy z nas wie, czego możemy spodziewać się w ogrodach zoologicznych – niemniej, w przypadku poznańskiego zoo, nie chodzi tylko o zwierzęta. Warto jednak zaznaczyć, że jest to drugie zoo w Polsce pod względem wielkości, a zasobność fauny, tak lokalnej jak i egzotycznej, jest wręcz imponująca. Słonie, pandy, żyrafy, koziorożce, małpy – długo można by tak wymieniać; lepiej jednak zobaczyć te wspaniałe stworzenia na własne oczy.
Zoo w Poznaniu pełni niezwykle ważną rolę w walce o przetrwanie wielu gatunków zwierząt, stwarzając im godne warunki życia i rozmnażając je. Ponadto, w związku z rosyjską agresją na Ukrainę, Nowe Zoo przygarnęło kilkanaście zwierząt (głównie wielkich kotów) z ostrzeliwanego wówczas Kijowa i Odessy.
Warto odnotować, że na terenie zoo znajduje się zabytkowy fort pruski z XVIII wieku udostępniony dla zwiedzających. Z uwagi na fakt, że obiekt ten stanowi jednocześnie miejsce zimowania nietoperzy, objęty został programem Natura 2000.
Dodatkową atrakcją zoo w Poznaniu, kierowaną do najmłodszych gości, jest plac zabaw, mini zoo oraz kolejka parkowa. Zdecydowanie jest to miejsce godne polecenia, nie tylko w przypadku rodzinnego wypadu. Warto także zaznaczyć, że poznańskie to dla wielu osób możliwość stabilnej pracy w Poznaniu w otoczeniu zwierząt i pieknej przyrody.
Turkusowe Jeziorko w Koninie
Jezioro Turkusowe w Koninie sławne jest z uwagi na swoją barwę, od której wzięło nazwę, urodą przywodząc na myśl wybrzeża Malediwów. Niestety, jego historia nie jest szczególnie chwalebna. Choć cieszy oko, kąpiel w nim może być wyjątkowo niebezpieczna – a wszystko to ma związek z powstaniem jeziora.
W latach siedemdziesiątych działała tutaj bowiem odkrywkowa kopalnia węgla, która po eksploatacji została zalana wodą – wraz z odpadami z pobliskiej elektrowni. To właśnie je należy obarczyć winą za piękny, choć groźny lazurytowy kolor opisywanych wód.
Szlak Piastowski – nie tylko rowerowy
Szlak Piastowski to wyjątkowa gratka dla wszystkich tych, którzy lubują się w dłuższych wyprawach czy jeździe rowerowej. Jest to szlak przebiegający przez dwa województwa – Wielkopolskę i Kujawsko-Pomorskie. Celem jego powstania jest skategoryzowanie i uporządkowanie najważniejszych z lokalnych zabytków i miejsc kultury w taki sposób, by nie dało się niczego łatwo pominąć.
Tradycyjny Szlak Piastowski, którego nie sposób efektywnie pokonać pieszo, uzupełniony jest o Piastowski Trakt Rowerowy, o nieco mniejszej długości. Biegnie on wyłącznie przez Wielkopolskę, a na jego drodze zwiedzić możemy trzy miejscowości kojarzonymi z początkami państwa polskiego. Chodzi tu o Poznań, Ostrów Lednicki i Gniezno.
Kopalnia soli w Kłodawie – największa z czynnych kopalni
Kłodawa ma się czym pochwalić! Na jej terenie działa największa kopalnia soli w Polsce, stanowiąca nie tylko miejsce pracy dla ponad 800 osób, ale i ciekawostkę turystyczną. Zwiedzanie odbywa się na szlaku, biegnącym aż sześćset metrów pod ziemią, co stanowi rekord na skalę światową. Goście kopalni będą mogli podziwiać nie tylko naturalne piękno sztolni, ale również wykonaną z soli rzeźbę świętej Kingi.
Sama kopalnia była wielokrotnie nagradzana, głównie z uwagi na wysoką jakość wydobywanej soli. Warto poświęcić przynajmniej jeden dzień, by choć na chwilę poczuć się jak górnik i zasmakować uroków podziemnego, słonego życia.
Gród Pobiedziska, czyli podróż w czasie do lat pierwszych Polan
Znajdujący się blisko Poznania Gród Pobiedziska, stanowi rekonstrukcję wczesnośredniowiecznego grodu piastowskiego i jest jedną z atrakcji, jakie możecie zobaczyć na Szlaku Piastowskim. Zarówno mieszcząca się w nim wystawa, jak i organizowane nierzadko imprezy plenerowe, niosą za sobą nieocenioną wartość edukacyjną w zakresie średniowiecznych fortyfikacji czy machin oblężniczych.
Goście będą mogli przyjrzeć się z bliska kuszom, trebuszom, plutejom, taranom, czy wieżom oblężniczym, odwzorowanym w skali 1:1. Warto odwiedzić to miejsce, szczególnie wówczas, gdy organizowane są tu imprezy rycerskie czy rekonstrukcyjne.
Najlepszy punkt widokowy w Wielkopolsce
Czasami chcemy odpocząć od wszelkiej fizycznej aktywności i po prostu zachwycić się widokiem otaczającego nas krajobrazu. Nic nie pomoże nam w tym dziele bardziej, aniżeli punkt widokowy. Wielkopolska ma ich sporo…
Trudno określić który punkt zapewni nam najlepsze wrażenia. Kwestia gustu. Na pewno godna odnotowania jest wieża ratuszowa w Kaliszu, która de facto wieńczy zabytkowy budynek. Podobnie jest w przypadku wieży Zamku Królewskiego w Poznaniu, skąd zobaczymy całe miasto z charakterystycznym widokiem na jezioro maltańskie. Jeśli jednak bardziej interesują Cię plenerowe punkty widokowe, to warto będzie rzucić okiem na wieżę widokową w Świętnie, której w większości drewniana konstrukcja wznosi się na wysokość 87 metrów n.p.m.
Kraina Stu Jezior
Wyjątkową gratkę dla miłośników przyrody może stanowić Kraina Stu Jezior, położona na zachodzie województwa w okolicy Sierakowa, Międzychodu i Kwilcza. To malowniczy region, którego piękno buduje przede wszystkim natura – lasy, pola, oraz oczywiście jeziora. Nie oznacza to jednak, że Kraina pozostawiona jest sama sobie. Wśród dzikości przyrody natknąć się możemy na szereg rozmaitych atrakcji, wśród których każdy znajdzie coś dla siebie.
Kraina Stu Jezior – co warto tam zobaczyć?
Choć Kraina Stu Jezior słynie przede wszystkim z możliwości spędzenia niezapomnianych chwil na łonie przyrody z dala od miejskiego zgiełku, to trzeba wszystkim wiedzieć, że można natknąć się tu nie tylko na pomniki przyrody i rezerwaty, ale również zabytki historycznej natury. W Krainie Stu Jezior będziemy mieli okazję zapoznać się z historią holenderskiego osadnictwa na wielkopolskiej ziemi, podziwiać barokowy dwór w Chalinie, czy wziąć udział w arcyciekawych warsztatach w Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach.
Chalin – piękny park i dwór z połowy XIX wieku
Chalin stanowi kolejny podpunkt na naszej liście historycznych dzieł architektonicznych Wielkopolski. Znajdujący się na terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego dwór Kurnatowskich, stanowi dziś Ośrodek Edukacji Przyrodniczej z przylegającym pięciohektarowym parkiem.
Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach
Pytając o ciekawe miejsca w Wielkopolsce, trudno byłoby pominąć Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach. Miejsce to nie tylko stanowi muzeum o pokaźnej zasobności rozmaitych eksponatów, ale słynie przede wszystkim z organizowanych tutaj warsztatów, w których zwiedzający biorą czynny udział.
W odrestaurowanym folwarku w Mniszkach, goście dowiedzą się więcej o wymarłych (bądź wymierających) już dzisiaj zawodach, takich jak kowal, bednarz czy szewc, utrwalając wiedzę w praktyce – wyplatając koszyki, wykuwając gwoździe, czy lepiąc garnki. Zdecydowanie jest to miejsce godne polecenia dla wszystkich.
Olandia w Prusimie – dziedzictwo holenderskiego osadnictwa
Olandia to kolejny z interesujących skansenów, obok którego nikt nie powinien przejść obojętnie – nie tylko z uwagi na jego malownicze położenie, ale też historię, z jaką jego powstanie się wiąże. Olendrzy to dawna nazwa przybyłych z Fryzji i Flandrii (regionów obecnie holenderskich i belgijskich) osadników, uchodzących ze swojego kraju przed prześladowaniami religijnymi w XVI wieku. W stanowiącej ostoję wolności i tolerancji Polsce, mogli bez przeszkód szukać schronienia i cieszyć się życiem, znacząc swoją obecność w lokalnej architekturze i historii.
Na terenie Olandii znajdują się odrestaurowane zabudowania folwarczne, przybliżające turystom realia ówczesnego życia. Zobaczyć można spichlerz, młyn, czy stodołę fryzyjską – dwór z kolei został zaadaptowany na potrzeby hotelu.
Autorstwo zdjęcia anonimowe, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=505239
Śladami Powstania Wielkopolskiego i walk o polskość regionu
Historia Polski to w dużej mierze historia krwawych walk o wolność – to opowieść o honorze, niezłomności i wierze w najwyższe ideały. Nie inaczej jest zatem w przypadku Wielkopolski, której mieszkańcy na przestrzeni wieków wielokrotnie udowadniali swoje przywiązanie do biało-czerwonych barw narodowych. Najistotniejszym ze zrywów było zwycięskie Powstanie Wielkopolskie (1918-1919), które zacementowało związki regionu z macierzą, kształtując jednocześnie granicę zachodnią odrodzonego kraju.
Niestety, krótko po bezprecedensowym zwycięstwie powstańców, nadeszło ku nam piekło II Wojny Światowej, by po sześciu latach przerodzić się w widmo komunizmu. Niemych świadków ówczesnych zdarzeń, możemy widywać co dzień na ulicach i bezdrożach wielkopolskich miast i wsi, stojących dumnie jako pomniki historii. Jeśli jednak chcemy nieco bardziej zbliżyć się do ówczesnych realiów, powinniśmy odwiedzić muzeum. We wszystkich trzech, wzmiankowanych wyżej przypadkach, będziemy ku temu mieli niepowtarzalną okazję.
Muzeum Powstania Wielkopolskiego
Muzeum Powstania Wielkopolskiego powstało dla uczczenia zwycięskiego zrywu, którego początek datuje się na 27 grudnia 1918 roku. Odwiedzający muzeum goście będą mogli zapoznać się z historią wielkopolskiej walki o niepodległość, ale również codziennym życiem mieszkańców, licząc od wspomnianego okresu, aż do końca dwudziestolecia międzywojennego.
W skład muzealnych eksponatów zalicza się rozmaite fotografie, rzeźby, obrazy, a także elementy umundurowania, uzbrojenia czy odznaczenia. Całości dopełniają edukacyjne multimedia.
Muzeum Martyrologii Wielkopolan
To niezwykle ważne miejsce na mapie Wielkopolski upamiętnia tragiczny los Polaków, jakiego doznali oni z ręki niemieckiego, okupanta. Muzeum powstało na terenie jednego z fortów Twierdzy Poznań (wybudowanych w XIX wieku), a w którym Niemcy założyli pierwszy obóz koncentracyjny na terenie naszego kraju.
Bogate zbiory muzeum obfitują w najrozmaitsze fotografie czy dokumenty (w tym listy pisane przez więźniów), a także wszelkiego typu przedmioty codziennego użytku, przypominające o bezprecedensowej skali krzywd jakie zadano naszemu narodowi.
Muzeum Powstania Poznańskiego
Mianem Powstania Poznańskiego określa się pierwszy Strajk Generalny w PRL, mający miejsce w czerwcu 1956 roku, związany z katastrofalną sytuacją ówczesnej gospodarki. W jego wyniku zabitych zostało 49 protestujących, a co najmniej 239 osób zostało rannych. Bezpośrednią konsekwencją „poznańskiej rewolty” były represje, aresztowania i tortury zastosowane wobec wielu strajkujących, a pośrednią wzrost antykomunistycznych nastrojów w społeczeństwie.
To właśnie tę historię opowiada muzeum, znajdujące się w przyziemiu Zamku Cesarskiego, opisywanego już na łamach tego artykułu. Ponadto w jego zbiorach możemy zobaczyć eksponaty dotyczące nie tylko poznańskiej opozycji antykomunistycznej, ale również z innych części kraju.
Wielkopolska – czy warto udać się tam na wycieczkę?
Nie jest łatwo krótkimi słowami podsumowania streścić miriady wielkopolskich atrakcji. Na terenie Wielkopolski każdy znajdzie coś dla siebie. W okolicy można podziwiać szereg obiektów historycznych, przejść edukację w zakresie dziejów minionych i nauk przyrodniczych, a także oddać się wszelkiego typu aktywnościom albo błogiemu wypoczynkowi.
Można zaryzykować stwierdzenie, że odpowiedź na postawione w nagłówku pytanie wydaje się oczywiste – jak najbardziej warto! Trzeba jedynie pamiętać o tym, by zarezerwować sobie sporo czasu. Opisywane tutaj atrakcje Wielkopolski to jedynie przedsmak tego, czym zachwycisz się po przyjeździe do tej niesamowitej krainy, pełnej wiedzy i piękna, której dziedzictwo symbolizuje geniusz ludzkiego umysłu, bogactwo wszelkiej historii i majestat otaczającej natury.
Dziękujemy za pomoc w przygotowaniu artykułu Pracowni Krajoznawczej WBP i CAK w Poznaniu.
