Niespełna 100 lat temu odkryto niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, dokonali tego dwaj naukowcy Burr i Evans, którzy już wtedy zauważyli, jak ważne są to związki dla organizmów żywych. Badania przeprowadzano na szczurach, u których to wykryto, że niedobór pewnych substancji dostarczanych z pożywieniem powoduje częstsze zapadanie gryzoni na różne choroby. Nazwano te substancje niezbędnymi i nadano nazwę „witamina F”.
Ówcześnie określenie tych kwasów tłuszczowych witaminą było według badaczy poprawne, gdyż nie istnieją szlaki metaboliczne, w których są one produkowane, a więc muszą być dostarczane z pożywieniem. Z biegiem lat odkryto, że związki te to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, do których należą m.in. kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6.
W latach siedemdziesiątych pojawiły się natomiast pierwsze doniesienia o związku kwasów tłuszczowych omega–3 z układem krążenia. Duński badacz zauważył ważną korelację między dietą bogatą w nienasycone kwasy tłuszczowe z mniejszą zachorowalnością na choroby układu krążenia w tym chorobę wieńcową. Od tego czasu kwasy tłuszczowe omega-3 są nieustannie badane pod względem pozytywnego wpływu na zdrowie człowieka.
Co warto wiedzieć o Omega-3?
Mimo pierwotnej nazwy – witamina F, z biegiem czasu stworzono pojęcie kwasów tłuszczowych i utworzono obowiązujące do dziś nazewnictwo. Wśród nienasyconych kwasów tłuszczowych, wyróżniamy dwie główne grupy omega-3 oraz omega-6. Skupimy się jednak na pierwszej z nich, a pominiemy w tym materiale Omega-9.
Prekursorem dla kwasów tłuszczowych omega-3 w organizmie człowieka jest kwas alfa- linolenowy ALA, który znajduje się w produktach pochodzenia roślinnego, np. w olejach roślinnych, orzechach, nasionach. Jednak musimy mieć na uwadze, że nie jest on całkowicie przekształcany do kwasu eikozapentaenowego (EPA) i kwasu dokozaheksaenowego (DHA).
ALA konwertuje u kobiet w EPA i DHA dużo sprawniej, niż u mężczyzn, wynikać to może z wyższego zapotrzebowania kobiet na te składniki w czasie ciąży. U mężczyzn konwertowania ALA do EPA jest zazwyczaj na poziomie 0,3 do 8%, a do DHA nie przekracza nawet 1%. U kobiet przemiany te sięgają odpowiednio do 21 i 9%. Oznacza to, że dieta mężczyzn tym bardziej powinna być zasobna bezpośrednio w kwasy tłuszczowe EPA i DHA. Głównym źródłem tych kwasów tłuszczowych są tłuste morskie ryby oraz w mniejszym stopniu owoce morza i algi.
Jakie znaczenie ma dla organizmu omega-3 ? Nie podlega wątpliwości, że mają ogromne znaczenie i potwierdzają to setki publikacji i badań. O jakim zakresie wpływu na zdrowie mówimy?
Wpływ Omega-3 na zdrowie
Działanie omega-3 na ciało człowieka jest wielotorowe i można wyróżnić m.in.:
wpływ na poprawę odporności
hamowanie uczucia głodu
zwiększenie uczucia sytości
wspomaganie redukcji masy ciała
udział w profilaktyce i leczeniu zespołu metabolicznego
hamowanie lipogenezy
wspomaganie leczenia cukrzycy typu II
obniżenie występowania chorób układu krążenia
działanie przeciwzapalne
spowalnianie procesu powstawania blaszki miażdżycowej
wpływ na poprawę profilu lipidowego
działanie antyalergiczne
działanie przeciwnowotworowe
wsparcie pracy mózgu
działanie antydepresyjne
wpływa na prawidłowy rozwój w okresie prenatalnym
działanie neuroprotekcyjne
To tylko niektóre właściwości, jakie udowodniono kwasom tłuszczowym omega-3, badania nad tymi kwasami tłuszczowymi cały czas trwają i na podstawie obecnych danych i doniesień naukowych opracowano zalecane normy spożycia. W przypadku osób dorosłych zaleca się, by przynajmniej 0,5% energii z diety pokrywał kwas ALA, natomiast EPA i DHA powinny być dostarczane w ilości 250 mg na dobę (suplement diety) lub powinny być spożywane ryby przynajmniej dwa razy w tygodniu w tym jeden gatunek tłusty. W przypadku kobiet w ciąży, czy osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego, dawki te powinny być znacząco wyższe.
Dieta obfitująca w oleje roślinne oraz tłuste ryby powinna zaspokoić zapotrzebowanie organizmu człowieka w kwasy tłuszczowe omega-3. Jednak jeśli należymy do grupy ryzyka osób narażonych na choroby układu sercowo- naczyniowego, redukujemy masę ciała, planujemy ciążę lub chcemy uzupełnić nie do końca zdrową dietę, warto rozważyć dodatkową suplementację kwasami tłuszczowymi Omega-3. Istotne w rozwoju mogą okazać się odpowiednie żywienie – całościowo dieta, oraz odpowiednie odżywki.
Artykuł sponsorowany
