Premia uznaniowa to jeden z elementów wynagrodzenia, który świadczy o tym, że przełożony jest zadowolony z Twojej pracy, albo chce Cię zmotywować do działania. Premia uznaniowa w umowie o pracę nie jest elementem stałym. Dowiedz się wszystkiego o premii uznaniowej!
Zgodnie z Kodeksem pracy, każdy zatrudniony ma prawo do otrzymania wynagrodzenia, najpóźniej do 10. dnia każdego miesiąca. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego w zakładzie pracy obowiązują dodatkowe składniki wynagrodzenia, np. dodatki, premie i benefity pracownicze. Inne składniki wynagrodzenie mogą zostać określone w ramach układu zbiorowego pracy czy regulaminu wynagradzania. Często stanowią one zasadniczą część wynagrodzenia i są powodem, dla którego kandydaci decydują się podjęcie pracy. Premia uznaniowa jest jednym ze sposobów na zmotywowanie Cię do działania i nagrodzenia za dobrą pracę. Ten rodzaj gratyfikacji jest przyznawany nieco inaczej niż w przypadku premii regulaminowej. Za co i kiedy można dostać premię uznaniową? Czy od takiego dodatku odprowadza się podatek dochodowy? Czy możesz rościć sobie prawa do premii uznaniowej? Czy zawarta jest premia uznaniowa w umowie o pracę? Sprawdź!
Premia regulaminowa a uznaniowa
Często premia regulaminowa jest mylona z premią uznaniową. Jednak w przypadku premii regulaminowej mówimy o stałych składnikach wynagrodzenia. Wynagrodzenie pracownika składa się bowiem z części obowiązkowych, które gwarantują przepisy, jak i z części fakultatywnych, które ustala już sam pracodawca. W tym wypadku premia uznaniowa nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę, a kryteriów do spełnienia, nie trzeba umieszczać ani w umowie o pracę, ani w regulaminie wynagradzania. Premia dla pracownika mająca charakter uznaniowy, w głównej mierze zależy od decyzji pracodawcy, który przyznaje ją w sposób całkowicie dobrowolny. Proces przyznawania premii uznaniowej również jest regulowany przez pracodawcę, który ustala własne zasady przyznawania i jej wypłacenia. Premię regulaminową natomiast regulują przepisy wewnątrzzakładowe.
Premia regulaminowa (premia roszczeniowa) ma charakter roszczeniowy i pracownik ma prawo domagać się jej wypłacenia po spełnieniu warunków ujętych w regulaminie wynagradzania lub w umowie. W przypadku premii regulaminowej określone są zatem konkretne zasady premiowania oraz terminy, w których powinna zostać wypłacona. W regulaminie premiowania powinny znaleźć się także dokładne dane dotyczące tego, ile wynosi premia. Jeśli pracodawca chce określić zasady premiowania indywidualnie, może to zrobić w umowie o pracę. Natomiast w przypadku nieotrzymania premii regulaminowej pracownik może zgłosić się do związków zawodowych lub do sądu pracy.
Nazwy te – choć czesto stosowane zamienne – nie sa tożsame, a pilnowanie odpowiedniej terminologii jest niezwykle ważne. Chodzi tu przede wszystkim o ewentualne konsekwencje przed sądem pracy, w którym rozróżnienie premii regulaminowej, premii uznaniowej, proowizji i nagrody są niezwykle ważne. Mówi o tym wyrok Sądu Najwyższego Wyrok z dnia 9 lipca 2009 r. II PK 232/08:
(…) istotne jest rozróżnienie premii, prowizji i nagrody jako składników wynagrodzenia za
pracę, ponieważ pojęcia te są często używane wymiennie, chociaż w rozumieniu
prawa pracy nie są tożsame, a ich rozróżnienie ma decydujące znaczenie dla oceny,
czy stanowią one część wynagrodzenia za pracę i czy pracownikowi przysługuje co
do nich roszczenie. Zasadniczym kryterium rozróżnienia nie jest sama nazwa świad-
czenia, lecz to, czy przesłanki premiowania (prowizji) są określone na tyle konkretnie,
aby mogły podlegać kontroli sądu pracy z punktu widzenia prawidłowości ich przy-
znania, czy też pozostają w całkowicie swobodnej gestii pracodawcy. W pierwszym
przypadku, bez względu na nazwę świadczenia, będzie to premia lub prowizja, sta-
nowiące dodatkowy składnik wynagrodzenia za pracę, w drugim nagroda, której
przyznanie pozostawione jest woli pracodawcy i która nie stanowi części wynagro-
dzenia za pracę.
Szukasz pracy? Sprawdź zakładkę “praca Lublin” na GoWork.pl
Premia uznaniowa – definicja. Co to jest?
Kiedy możesz otrzymać dodatek uznaniowy? Wtedy, gdy pracodawca zadecyduje o przyznawaniu premii uznaniowej. Premia uznaniowa nie jest regulowana przepisami Kodeksu pracy, a jej przyznanie ma charakter dobrowolny. Umowa o pracę, jako prawnie chroniony dokument, obliguje pracodawcę do wynagradzania pracowników za wykonywanie obowiązków służbowych, jednak sama premia uznaniowa zalezy od swobodnego „uznania” pracodawcy.
Czasami, jeśli firma wprowadziła swój system motywacyjny, możesz spotkać się z różnymi rodzajami premii, które stanowią dodatek do podstawowego wynagrodzenia i motywują do osiągania lepszych wyników. Stanowią one nieobowiązkowe składniki wynagrodzenia. Wypłata pracownika w formie premii uznaniowej ma charakter niestały i fakultatywny, to znaczy, że pracodawca może Ci ją przyznać, jeśli od jakiegoś czasu spisujesz się na medal albo potrzebujesz dodatkowej motywacji. Słowem kluczowym w tym przypadku jest “może”. Tego rodzaju premię przyznaje się wedle własnego uznania pracodawcy i w każdej chwili można z niej zrezygnować.
Warto także pamiętać, że wysokość premii uznaniowej jest zależna od woli pracodawcy, tak samo jak kryteria przyznawania. Dodatkowe wynagrodzenie za pracę w formie premii uznaniowej nie jest więc regulowanie przez Kodeks pracy, ani inny regulamin. Ten dodatkowy składnik wynagrodzenia nie jest także obowiązkiem pracodawcy, choć ta forma motywacji zaliczana jest to jednej z najskuteczniejszych.
Premia uznaniowa – zasady przyznawania. Czy możesz jej wymagać?
Można przypuszczać, że jednym z najbardziej skutecznych sposobów motywacji pracowników jest premia uznaniowa. Za co możesz ją otrzymać? Pracodawca ustala samodzielnie kryteria, którymi kieruje się, przyznając tego typu dodatek. Podobnie jest z wysokością premii uznaniowej. Pracodawca może przyznać uznaniowy zastrzyk finansowy jednemu lub grupie pracowników, którzy w jego mniemaniu zasłużyli na docenienie. Jako że jest to premia całkowicie dobrowolna, zazwyczaj nie możemy rościć sobie do niej praw. Czy istnieje wyjątek od tej reguły? Tak!
Premia uznaniowa jest dobrowolna, jednak nie stoi ponad zakazem dyskryminowania pracowników. Wyobraź sobie, że jesteś częścią zespołu, któremu przyznano premię uznaniową. Otrzymali ją wszyscy oprócz Ciebie, mimo że osiągasz dokładnie takie same wyniki, a Twoje zaangażowanie nie odstaje w żaden sposób od pozostałych. W tym przypadku można powołać się na naruszenie zasad równego traktowania podwładnych i rościć sobie prawa do takiej samej premii. Co jeszcze?
Druga sytuacja, upoważniająca Cię do ubiegania się o przyznanie premii wynika z błędu systemowego. Jeśli przekazano Ci informację o przyznaniu premii uznaniowej, a przelew nie trafił na Twoje konto – masz prawo domagać się wyjaśnień i wpłynąć na naprawienie zaistniałego błędu.
Zdarza się, że w dużych zakładach to bezpośredni przełożony składa wniosek o premię dla pracownika, który według niego zasłużył na ten rodzaj gratyfikacji.
Regulamin premii uznaniowej – wzór: czy jest konieczny?
Wielu pracodawców zastanawia się, czy aby przyznać pracownikowi premię uznaniową za np. przejawianie inicjatywy konieczne jest uzasadnienie przyznania premii w regulaminie lub stworzenie takiego regulaminu. Jak wspominaliśmy wcześniej – premia ta jest uznawana za nagrodę i nie jest regulowana przez regulamin zakładu pracy.
Oznacza to, że uzasadnienie przyznania premii leży w geście pracodawcy i to on decyduje o tym ile, za co i dla kogo chce przeznaczyć. Portalkadrowy.pl podkreśla, że:
Pracownik, aby otrzymać nagrodę, nie jest zobowiązany do spełnienia z góry określonych warunków. Decyzja o przyznaniu takiego świadczenia należy wyłącznie do pracodawcy. W przypadku przyznania nagrody odpis zawiadomienia o jej przyznaniu składa się do akt osobowych pracownika.
Zatem powodem przyznania premii uznaniowej może być wybitne zaangażowanie lub zasługi pracownika. Nalezy jednak pamiętać, że nie może dojść do naruszenia zasady równego traktowania.
Podatek od premii uznaniowej
O czym musisz pamiętać, jeśli została Ci przyznana premia uznaniowa? Podatek należy odprowadzić od przychodów pracownika, uzyskanych z tytułu stosunku pracy. Premia uznaniowa jest jednym z takich przychodów, co oznacza, że pracodawca będzie musiał pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od sumy wynagrodzenia zasadniczego i premii uznaniowej. Podatek wynosi 12% lub 32% w przypadku przekroczenia progu podatkowego. Wszystkie formalności z tym związane są jednak na barkach pracodawcy – pracownik natomiast otrzymuje już pomniejszoną o podatek kwotę na konto.
Premia uznaniowa a składki ZUS
Co ze składkami na ubezpieczenia społeczne? Ten dodatek jest traktowany jako przychód ze stosunku pracy i podlega pełnemu oskładkowaniu. To znaczy, że wynagrodzenie zasadnicze i premia uznaniowa – stanowią podstawę do odprowadzania składek ZUS. W tym wypadków równiez formalności pilnuje pracodawca, więc Ty jako pracownik nie musisz składac dodatkowych wniosków lub formularzy.
Premia uznaniowa a urlop
Co się dzieje, gdy dostaniesz premię uznaniową, a idziesz na urlop? Premia uznaniowa a urlop wypoczynkowy to ciekawy temat. Ustawowy urlop, wynikający z przepisów Kodeksu pracy, jest określony jako usprawiedliwiony i w pełni płatny. To znaczy, że musisz otrzymać pełne wynagrodzenie za każdy dzień nieobecności w pracy oraz czas niewykonywania pracy. Co, jeśli udajesz się na urlop, a w tym samym miesiącu przyznano Ci premię uznaniową? Na jakiej podstawie szef przyznaje wynagrodzenie urlopowe? Czy to tylko pensja zasadnicza, czy może całe wynagrodzenie powiększone o otrzymaną premię uznaniową?
Jeśli dodatek do pensji ma charakter nieregularny, nieprzewidywalny lub jednorazowy, nie uznaje się go za podstawę do ustalenia wynagrodzenia urlopowego. Premia uznaniowa to bez wątpienia gratyfikacja spełniająca powyższe kryteria, dlatego tej kwoty nie uwzględnia się w obliczaniu podstawowej pensji za urlop wypoczynkowy. Warto wiedzieć, że analogicznie postępuje się, gdy rozpatrywana jest premia uznaniowa a ekwiwalent za urlop.
Premia uznaniowa a zwolnienie lekarskie
Nie wiesz, jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe, gdy przyznano Ci dobrowolną premię? Premia uznaniowa a wynagrodzenie chorobowe to nieco skomplikowany przypadek. Aby weszła do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego – pracownik nie może zachowywać do niej prawa w czasie, gdy przebywa na zwolnieniu lekarskim.
Wzór oświadczenia o przyznaniu premii
Przyznanie premii uznaniowej powinno skutkować zawiadomieniem o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia, które trafia do akt osobowych pracownika. Dlaczego w przypadku premii uznaniowej mówimy o nagrodach? Premia uznaniowa a nagroda to dwa pojęcia, które często są wykorzystywane w błędny sposób. Jeżeli pracodawca zamieścił wzmiankę o zasadach przyznawania premii uznaniowej, która obowiązuje w związku z osiągnięciem konkretnego wyniku (np. 15% wzrostu sprzedaży) to w zasadzie mamy do czynienia z premią regulaminową, do której można rościć prawa. Sama premia uznaniowa jest traktowana jako nagroda lub wyróżnienie za dobre wykonywanie obowiązków i nie powinna być związana z konkretnymi wymaganiami. O obowiązkach pracodawcy z tytułu przyznania nagrody mówi art. 105 Kodeksu pracy:
Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika.
Jak wygląda przykładowe uzasadnienie przyznania premii uznaniowej? Wzór przedstawia się następująco:
……………………………………………..
(miejscowość i data)
………………………………………..
(dane osobowe pracownika)
………………………………………………
(stanowisko/pion/departament)
Zawiadomienie o przyznaniu pracownikowi nagrody pieniężnej
Mam przyjemność zawiadomić o przyznaniu premii uznaniowej. Nagroda pieniężna w wysokości …………..zł brutto. Nagrodę przyznano w związku ze wzorowym wykonywaniem obowiązków pracowniczych i wyjątkowym zaangażowaniem, mającym wpływ na wyniki całego zespołu. Nagroda zostanie Pani/Panu wypłacona wraz z wynagrodzeniem za miesiąc ………………. 20… roku.
Odpis niniejszego pisma w sprawie przyznania nagrody zostanie dołączony do Pani/Pana* akt osobowych, zgodnie z wymogiem art. 105 Kodeksu pracy.
Z podziękowaniami i gratulacjami
………………………………………………..
(podpis przełożonego, pieczątka)
Choć takie różnicowanie premii może wydawać się niezrozumiałe, to każda forma gratyfikacji ma swój cel. Premia uznaniowa pozwala na nagradzanie pracowników za nadzwyczajne osiągnięcia lub pozytywny wpływ na firmę. Premia regulaminowa z kolei jest przewidywalna i pozwala na motywowanie pracowników do osiągania określonych celów przez cały okres trwania zatrudnienia. Oba rodzaje premii mogą być skuteczne, jednak ich skuteczność może zależeć od kontekstu i celów firmy. Dlatego też najlepiej jest stosować kombinację obu rodzajów premii, aby zmotywować pracowników do osiągania zarówno długoterminowych celów, jak i nagradzać za wyjątkowe osiągnięcia.
Premia regulaminowa stanowi bowiem stałą motywację, o której pracownik wie i do której dostosowuje swoje wyniki. Natomiast premia uznaniowa