Wadium odgrywa kluczową rolę w procesach przetargowych oraz zamówieniach publicznych. Jest to forma zabezpieczenia, która chroni interesy zamawiającego i dyscyplinuje wykonawców biorących udział w postępowaniu. W artykule przedstawiamy definicję wadium, jego funkcje, formy oraz zasady obowiązujące w przypadku uchylania się od zawarcia umowy.
Co to jest wadium?
Wadium to określona suma pieniędzy lub inne zabezpieczenie składane przez wykonawców przed upływem terminu składania ofert w ramach aukcji albo przetargu. Stanowi gwarancję, że uczestnicy postępowania spełnią szczególne wymagania przewidziane przez zamawiającego. Instytucja wadium została szczegółowo zdefiniowana w Kodeksie cywilnym oraz w ustawie Prawo zamówień publicznych, które określają zasady jego wniesienia i zwrotu.
Wadium wnosi się w celu zabezpieczenia interesów zamawiającego. Jeśli wykonawca uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego, zamawiający ma prawo zatrzymać przedmiot zabezpieczenia. W przypadku prawidłowego zakończenia procedury, wadium jest zwracane oferentom, którzy nie wygrali postępowania.
Funkcje wadium w procesie zamówienia publicznego
Wadium pełni dwie podstawowe funkcje. Pierwszą z nich jest zabezpieczenie zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Zapobiega ono sytuacjom, w których wykonawca po wygraniu przetargu uchyla się od realizacji zamówienia, narażając zamawiającego na straty.
Drugą funkcją wadium jest ograniczenie uczestnictwa w przetargu do wykonawców rzeczywiście zainteresowanych realizacją zamówienia. Wniesienie wadium przed upływem terminu składania ofert stanowi warunek konieczny do udziału w postępowaniu. Brak wadium wniesionego w wymaganej formie skutkuje odrzuceniem oferty wykonawcy.
Jak wnosi się wadium?
Zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych, wadium wnosi się w jednej lub kilku formach. Do najczęściej stosowanych form należą:
Pieniądz – wpłacany na rachunek bankowy zamawiającego. Środki muszą zostać zaksięgowane na koncie przed upływem terminu składania ofert.
Gwarancja bankowa – dokument wystawiany przez bank, który zobowiązuje się zapłacić określoną sumę na żądanie zamawiającego.
Gwarancja ubezpieczeniowa – podobna do gwarancji bankowej, wystawiana przez towarzystwo ubezpieczeniowe.
Poręczenia – udzielane przez banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe lub instytucje wskazane w ustawie.
Wybór formy wadium należy do wykonawcy, jednak jego wartość nie może być niższa niż określona w dokumentach przetargowych. Zamawiający ma prawo żądać zapłaty podwójnego wadium w przypadkach określonych w przepisach. Warto również pamiętać, że zamawiający nie ma obowiązku żądać od wykonawców wniesienia wadium. Jest to jego indywidualna decyzja.
Kiedy wadium podlega zwrotowi?
Po zakończeniu postępowania zamawiający zwraca wadium oferentom, którzy nie zostali wybrani do realizacji zamówienia. Zwrot następuje niezwłocznie po:
Zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego z wybranym wykonawcą.
Upływie terminu składania ofert, jeśli oferta nie została wybrana.
Unieważnieniu postępowania przetargowego.
Wadium wniesione w pieniądzu jest zwracane wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, pomniejszonymi o koszty jego prowadzenia.
Kiedy wadium przepada?
Wadium przepada na rzecz zamawiającego, jeśli wykonawca, którego oferta została wybrana, uchyla się od zawarcia umowy lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy. W takich sytuacjach zamawiający zatrzymuje wadium jako rekompensatę za poniesione straty.
Wysokość wadium i szczególne przypadki
Wysokość wadium ustalana jest przez zamawiającego i wynosi maksymalnie 3% wartości zamówienia. W przypadku zamówień publicznych udzielanych w częściach, zamawiający określa kwotę wadium osobno dla każdej części zamówienia. Wadium wniesione musi odpowiadać wymogom określonym w dokumentacji przetargowej, w tym w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.
Wadium to istotne narzędzie zabezpieczające interesy zamawiającego w procesach przetargowych. Wniesienie wadium w wymaganej formie i terminie jest warunkiem udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne. Każdy uczestnik aukcji lub przetargu powinien dokładnie zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi przedmiotu zabezpieczenia, aby uniknąć ryzyka odrzucenia oferty lub utraty wadium. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w publikacji M. Sieradziej pt. Instytucja wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_94812463_ma%C5%82y-elegancki-biznesmen-w-garniturze-stoj%C4%85cy-ty%C5%82em-przed-ogromnym-znakiem-zapytania-w-koncepcji.html