Holokracja to system, który całkowicie odrzuca tradycyjny model funkcjonowania firmy. W takim przedsiębiorstwie nie istnieje szef ani kierownik, a pracownicy tworzą płaską strukturę, która tworzy współodpowiedzialny kolektyw. Czy firma bez szefa ma sens? Dlaczego ten model zyskuje coraz większą popularność?
Wielu pracowników marzy o tym, aby ich praca nie była poddawana ciągłej kontroli, a sposób działania zależał tylko od ich samodzielnych decyzji. Oczywistym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest założenie własnej firmy, to jednak rodzi ryzyko niepowodzenia. Alternatywą w tej sytuacji jest Holokracja. Podobnie demokratyczny model działania przedstawiają style zarządzania wg. Golemana. Jednak w tym przypadku struktura przedsiębiorstwa jest całkowicie płaska i nie znajdziemy w niej przełożonych, kierowników, ani nawet podziału na stanowiska. Każdy zespół tworzy pewnego rodzaju krąg całkowicie odpowiedzialny za swoje czyny. Sama firma jest zbudowana z wielu takich kręgów, które wykonują swoje obowiązki, komunikując się ze sobą, lecz nie na zasadzie poddaństwa, a pewnego rodzaju ekosystemu. Firma bez szefa – czy to naprawdę może się udać? Jak wygląda praca w takim przedsiębiorstwie?
Holokracja – jak to się zaczęło?
Holokracja (nazywana też holakracją) to wciąż raczkujący system zarządzania firmą wymyślony na początku XXI wieku. Sama nazwa pochodzi od terminu “holarchia” wymyślonego przez Arthura Koestlera. Głównym założeniem takiego modelu zarządzania jest odejście od firmowej struktury szczebli zawodowych. Przedsiębiorstwo jest traktowane jako całość składająca się z niezależnych od siebie (jednak współpracujących) kręgów pracowników. Każdy krąg jest traktowany na równi, a ich współpraca opiera się na partnerstwie i wspólnym dążeniu do celu.
Pierwsza znana firma bez szefa to amerykańskie przedsiębiorstwo Ternary Software. Wstępne założenia holokracji zostały wprowadzone w 2007 roku, a trzy lata później udokumentowano pierwszą wersję konstytucji holokracji. Na czym dokładnie polega holokracja? Czy awans zawodowy w takiej firmie jest w ogóle możliwy?
Holokracja – na czym polega?
Aby zrozumieć, jak działa holokracja w firmie należy wyobrazić sobie przedsiębiorstwo, jako ogromny okrąg składający się z mniejszych autonomicznych kręgów. Małe kręgi to tak naprawdę zespoły pracowników, które mają przypisaną rolę. Wszystkie kręgi mają wyjątkową swobodę działania, a każdy pracownik przypisany do zespołu może pełnić różne funkcje. Jedynym, co ogranicza funkcjonowanie kręgów, jest to, aby wynik działania był zgodny z założeniami przedsiębiorstwa i wspierał inne kręgi w osiąganiu większego celu.
Każdy “holon” (kręgi od A do H) jest samodzielną i decydującą o sobie całością, która współpracuje z innymi kręgami. Brzmi jak chaos organizacyjny? Każdy z zespołów wyznacza swojego przedstawiciela, który pilnuje wcześniej przyjętej organizacji pracy. Nie jest to kierownik, który wyciąga konsekwencje w stosunku do innych, tylko osoba ułatwiająca komunikację i współpracę z innymi zespołami.
W tej sytuacji ciężko mówić o awansie, ponieważ wszyscy członkowie zespołów są sobie równi. Holokracja sprawia, że każdy pracownik jest swoim kierownikiem, który ma spełniać przydzieloną rolę jak najlepiej. Zwolennicy takiego systemu twierdzą, że holakracja w Polsce mogłaby znacznie przyspieszyć proces decyzyjny, a bycie szefem własnego projektu to najlepszy możliwy sposób na poprawę motywacji.
Holokracja w Polsce – czy firmy bez szefa staną się popularne?
Czy holakracja w Polsce może się udać? Wywrócenie struktury organizacyjnej firmy do góry nogami to żmudny i ryzykowny proces. Mimo że jeszcze przez wiele lat będziemy traktować go jako ciekawostkę, warto przyglądać się temu zjawisku. Coraz więcej firm wdraża u siebie holokrację eliminując w ten sposób niepotrzebne stanowiska. W związku z rosnącą popularnością na całym świecie i ciągłym udoskonalaniem – można przypuszczać, że holokracja zacznie być popularna także w Polsce.