Zmysły człowieka to szczególny dar od matki natury stanowiący przepustkę do wchodzenia w reakcję ze wszystkim, co nas otacza. Utrata któregokolwiek utrudnia nam życie, dlatego warto pamiętać, żeby dbać o nie jak najlepiej. Jakie są podstawowe zmysły człowieka?
Zmysły – czym są?
Zmysły to mechanizm organizmu pomagający w odczuwaniu otoczenia. Nie istnieje dokładna definicja, jednak można je określić mianem łączników między mózgiem a tym co dzieje się wokół nas. Dzięki nim czujemy co dotykamy, widzimy obiekty znajdujące się przed nami albo słyszymy otaczający nas świat.
Są fascynującym działaniem organizmu interesującym badaczy już od czasów starożytności. Pierwotny podział na 5 zmysłów został sformułowany przez Arystotelesa i jest jak najbardziej trafny. Natomiast z biegiem czasu ich liczba stopniowo się zwiększała. Dlatego obecnie wyróżnia się ponad 20 rodzajów zmysłów.
Rodzaje zmysłów
Klasyczne zmysły, o których uczy się już od pierwszych lat edukacji, dzielą się na 5 rodzajów:
- słuchu – za słuch odpowiedzialne jest ucho, czyli część ciała, która wbrew pozorom działa w bardzo skomplikowany i złożony sposób. W skrócie – fale akustyczne przedostają się za pomocą kosteczek do ucha wewnętrznego, tam informacje przekształcają się w impulsy elektromagnetyczne, które podróżują dalej, dostarczając naszemu mózgowi materiały do analizy i narodzin dźwięku, do jakiego jesteśmy przyzwyczajeni.
- węchu – zmysł, który jest powiązany ze smakiem, jednak jego możliwości znacząco przewyższają umiejętność smakowania. Smak bowiem, podzielony jest na kilka podstawowych rodzajów. Natomiast za węch odpowiadają receptory umieszczone w jamie nosa, reagujące na cząsteczki chemiczne, jakie do niego docierają. To właśnie dzięki węchowi jesteśmy w stanie delektować się złożonością różnych potraw.
- smaku – można przypuszczać, że powstał jako pewnego rodzaju alarm przed spożyciem czegoś trującego. Kubki smakowe odpowiedzialne za rozróżnianie smaków ulokowane są na języku, podniebieniu, górnej części przełyku i krtani.
- wzroku – według wielu osób najważniejszy ze zmysłów. To dzięki niemu widzimy otaczający nas świat, jesteśmy w stanie doświadczać jego piękna i zauważać niebezpieczeństwa. Za jego działanie odpowiedzialne są przede wszystkim gałki oczne, które odbierają odbite fale elektromagnetyczne wysyłane przez światło.
- dotyku – zmysł odpowiedzialny za dotyk to tak naprawdę wielka siatka receptorów ulokowanych w skórze całego ciała. Jego złożone działanie pozwala odczuwać kształt, fakturę, czy twardość materiału. Warto wiedzieć, że najwięcej receptorów tego typu zawierają opuszki palców, a najmniej plecy.
Trening mózgu – zadbaj o rozwój swojego centrum dowodzenia
Czy istnieje tylko 5 zmysłów?
Zgodnie z naszą wiedzą, pierwszego podziału zmysłów dokonał Arystoteles. Jego rozważania na temat zmysłów są bardzo ciekawe i imponujące. Mimo że mówił o nich tak dawno temu, część z jego przemyśleń jest jak najbardziej aktualna.
Wrażenie zmysłowe (…) jest związane z ruchem i odbieraniem wpływu od zewnątrz.
W miarę upływu lat ludzkość poszerzała badania na temat zmysłów człowieka i zwierząt. Obecnie przyjmuje się, że jest ich ponad 20, a warto pamiętać, że badania nad zmysłami trwają w najlepsze.
Jakie podstawowe zmysły warto dodać do tych Arystotelesowskich?
- zmysł temperatury – czyli określanie temperatury panującej wokół nas.
- zmysł równowagi – obsługiwany przez receptory zaliczane do konstrukcji ucha.
- propriocepcja – dzięki temu możemy dokładnie określić położenie naszych kończyn – nawet z zamkniętymi oczami. Przykładem ich zaburzeń jest odczuwanie bólu amputowanej nogi.
- odczuwanie bólu – to zmysł mylony z dotykiem. Ostrzega nas, że z naszym ciałem dzieje się coś niepożądanego.