Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną nastawioną na wykonanie konkretnego dobra. Jej zasady określa kodeks cywilny, a warunki różnią się znacząco od umowy o pracę. Jest jednak dosyć często mylona z umową zlecenie.
Istnieją różne rodzaje umów. Umowa o dzieło jest jedną z umów cywilnoprawnych. Różni się od umowy zlecenie m.in. odpowiedzialnością wykonawcy. Umowa o dzieło podobnie jak umowa zlecenie nie nadaje zatrudnionemu uprawnień pracowniczych. Polecana jest jako dokument zawierany z pracodawcą w celu uczestnictwa w pracy dodatkowej.
Spis treści
Umowa o dzieło – KC (Kodeks cywilny)
O zasadach zawarcia umowy o dzieło mówi nam dział XV Kodeksu cywilnego. Art. 627 wyraża istotę umowy o dzieło:
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Kodeks cywilny przewiduje szereg sytuacji, jakie mogą wyniknąć przy zastosowaniu umowy o dzieło. Opisane zostało rozliczenie umowy o dzieło, dokładne zasady wynagrodzeń, kwestia odstąpienia od umowy, skutki opóźnienia w wykonywaniu prac, czy przypadki uszkodzenia dzieła. Kodeks cywilny to zatem cenne źródło poszukiwań informacji regulujących daną umowę.
Umowa o dzieło – czym jest?
Umowa o dzieło to typ umowy nastawionej na konkretny i namacalny rezultat. Przede wszystkim umowa zlecenie a umowa o dzieło różnią się od siebie. Przedmiotem umowy zlecenie jest sumienne wykonywanie pewnych czynności i to z tego rozlicza się zleceniobiorcę. Umowa o dzieło nie skupia się na procesie, tylko efekcie.
Ze względu na to, że jest umową cywilnoprawną, podlega przepisom kodeksu cywilnego. Dlatego nie gwarantuje przywilejów pracowniczych, jakie zapewnia prawo pracy. Kodeks pracy daje prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego, płatnych zwolnień chorobowych albo okresu wypowiedzenia. Umowa cywilnoprawna jest bardziej elastyczna, ale nie zapewnia tych wszystkich udogodnień. Zamawiający zobowiązuje się do zapłaty określonego wynagrodzenia za wykonanie określonego dzieła. Wypłata zwykle następuje w chwili oddania dzieła.
Umowa o dzieło a ZUS
Przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie. Co ważne, wykonujący pracę w ramach umowy o dzieło nie odprowadza składek na ubezpieczenia społeczne. Co oznacza, że wynagrodzenie stanowi kwotę wyższą netto w porównaniu do innych rodzajów umów.
Z drugiej strony trzeba jednak pamiętać, że w przypadku choroby nie można liczyć na płatne zwolnienie chorobowe ani bezpłatną opiekę lekarską. Dodatkowo żadna część zarabianych pieniędzy nie jest przekazywana na poczet przyszłej emerytury (ubezpieczenie emerytalne).
Większe wynagrodzenie może okazać się niewystarczające, kiedy osoba wykonująca pracę trafi do szpitala. Koszty mogą zdecydowanie przewyższyć różnice w otrzymywanych zarobkach. Ubezpieczenie zdrowotne jest możliwe poprzez zgłoszenie przez współmałżonka, lecz oczywiście nie każdy działający na umowie zlecenie jest po ślubie.
Umowa o dzieło – odstąpienie
Umowy cywilnoprawne różnią się między sobą, i tak przykładowo umowa zlecenie może być rozwiązana w każdej chwili, a umowa o dzieło określa konkretne warunki, w jakich może mieć to miejsce. Odstąpienie od umowy o dzieło w przeciwieństwie do jej nagłego wypowiedzenia, jest możliwe. Z inicjatywą w tym celu może wyjść zarówno zlecający, jak i wykonawca dzieła. Ten pierwszy może odstąpić od umowy w przypadku:
- gdy dzieło ma niemożliwe do usunięcia wady,
- gdy przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło na tyle wolno, że miejsce ma opóźnienie z wykonaniem lub wykończeniem dzieła, które stanowi podstawę, by sądzić, że nie uda się dokonać tego na czas,
- z powodu niewykonania dzieła.
Natomiast o tym, kiedy możliwe jest odstąpienie od umowy o dzieło z inicjatywy wykonawcy, mówi nam art. 640 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania brak, przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, iż po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.
Koszt odstąpienia od umowy o dzieło
Ponadto istotna jest również kwestia kosztów, w końcu obie strony umowy do czegoś się zobowiązują, jedna ze stron angażuje swój czas, a druga inwestuje własne środki. Zamawiający ma prawo obniżyć wynagrodzenie wykonawcy, który nie wywiązuje się z umowy o koszty na dokończenie dzieła, jakie należy przekazać na pracę innego wykonawcy. Natomiast w przypadku odstąpienia od umowy bez podstawy, musi się liczyć z koniecznością zapłaty części wynagrodzenia z pominięciem korzyści, jakie wykonawca uzyska, zaniechując dalszego działania.
Ponadto warto pamiętać, że na podstawie umowy o dzieło można dochodzić roszczeń. Wskazuje na to art. 646 Kodeksu cywilnego.
Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
Umowa o dzieło – odpowiedzialność
To przyjmujący zamówienie jest w pełni odpowiedzialny za dzieło, którego stworzenia się podjął. A zatem wszelkie wady dzieła są mu bezpośrednio przypisywane. Jednak warto zaznaczyć, że wykonawca umowy może powierzyć wykonanie dzieła osobie trzeciej. Pod warunkiem, że treść umowy nie ogranicza tego przepisu. Dzieło można wykonać również w dowolny sposób, gdziekolwiek i kiedykolwiek.
Umowa o dzieło – podatek
Wykonując pracę na umowie o dzieło, trzeba płacić podatek dochodowy. Jednak w przypadku umowy o dzieło można wyróżnić dwa trybu regulowania podatku dochodowego na umowie o dzieło.
- Umowy o dzieło z wynagrodzeniem powyżej 200 zł
Zlecający pobiera z wynagrodzenia wykonawcy zaliczki na podatek w wysokości 17% lub 32% na życzenie wykonawcy. Podstawą do wyznaczania podatku jest przychód uzyskany na umowie o dzieło pomniejszony o 20% kosztów uzyskania przychodu. Podstawa jest również pomniejszana o kwoty składek, jeżeli te były pobierane przez zlecającego. Czas na przekazanie zaliczki do urzędu skarbowego mija 20 dnia każdego miesiąca. Natomiast corocznie płatnik przekazuje do US formularze PIT-11 oraz PIT-4R.
- Umowy o dzieło z wynagrodzeniem poniżej 200 zł
W przypadku umowy o dzieło gwarantującej niższy dochód mamy do czynienia z ryczałtem. Podatek w tym przypadku wynosi 17% niezależnie od wysokości kosztów uzyskania przychodu. Taka forma podatku nie ma zastosowania, pracodawca zawiera umowę z własnym pracownikiem. Termin na uregulowanie zaliczki również mija 20 dnia miesiąca. Do US należy na koniec roku podatkowego przekazać formularz PIT-8AR.
Umowa o dzieło a koszty uzyskania przychodu
Jak już wspomnieliśmy, w przypadku umów o niskim wynagrodzeniu zastosowanie ma zryczałtowany podatek dochodowy. W tym wypadku podatek jest pobierany od pełnej kwoty, nie ma możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów. Ta możliwość występuje przy kwotach wyższych niż 200 zł, gdzie oprócz odliczeń zwolnionych z opodatkowania podatnik może pomniejszyć podatek o zryczałtowane koszty przychodu w wysokości 20%. Natomiast umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich upoważnia do podwyższenia kosztów uzyskania przychodu do 50%.
Umowa o dzieło – elementy
Treść umowy o dzieło może się bardzo różnić w zależności od rodzaju zadania do wykonania dzieła. Mimo dużej elastyczności warto pamiętać o podstawowych informacjach, jakie taki dokument powinien zawierać.
- dokładny opis dzieła, jakie ma stworzyć przyjmujący zamówienie – dzięki temu można uniknąć niedomówień co do ostatecznego efektu
- data i termin podpisania dokumentu
- dane osobowe osoby zlecającej wykonanie dzieła oraz jego twórcy
- konkretny termin rozpoczęcia i zakończenia dzieła
- sposób odbioru i forma wynagrodzenia za dzieło
Umowa o dzieło – wzór
Pobierz poniższy wzór umowy o dzieło lub skopiuj jej treść umieszczoną poniżej. Do wzoru można dodać dodatkowe wytyczne zgodne z przepisami Kodeksu cywilnego.
………………………………
(miejscowość, data)
UMOWA O DZIEŁO
Umowa zawarta w dniu ………………… r., w………………………, pomiędzy: …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………..……………….…. zwanym dalej Zamawiającym, a …………………………………………………………………………………………….…………….. ………………………………………………………………………………….………………………… zwanym dalej Wykonawcą.
§ 1
Wykonawca przyjmuje do wykonania dzieło zlecone przez Zamawiającego. Dzieło polega na ………………………………………………………………………………………….……………….. ……..……………………………………………………………………………………………..……… ……..……………………………………………………………………………………………..………
§ 2
Zamawiający zobowiązuje się dostarczyć Wykonawcy materiały niezbędne do wykonania dzieła:
1)……………………………………………………………………………………………………………………………. 2)…………………………………………………………………………………………………………………………….
3)…………………………………………………………………………………………………………………………….
Czas na dostarczenie materiałów mija …………..
§ 3
Wykonawca przystąpi do wykonania dzieła dnia …………………………… Termin na zakończenie prac mija……………
§ 4
Za zgodą Zamawiającego Wykonawca ma prawo powierzyć wykonanie dzieła osobom trzecim.
Odpowiedzialność za wykonanie dzieła wobec Zamawiającego ponosi Wykonawca.
§ 5
Za wykonane dzieło Wykonawcy przysługuje wynagrodzenie w wysokości…………………. zł (słownie: …………………………………………………………. złotych) płatne w terminie …………….
§ 6
Wykonawca objęty zostanie karą umowną w wysokości …………….. za zwłokę w wykonaniu dzieła.
§ 7
W razie zwłoki w wykonaniu dzieła Zamawiający ma prawo odstąpienia od umowy bez konieczności wyznaczania dodatkowego terminu.
§ 8
Wszelkie zmiany w umowie wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.
§ 9
W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową zastosowanie mają przepisy
Kodeksu cywilnego.
§ 10
Umowę sporządzono w ………. jednobrzmiących egzemplarzach, po ………… dla każdej ze
stron.
……………………………………..
Zamawiający
……………………………
Wykonawca
