Badania sanepidowskie – kiedy i jak należy je zrobić?

Niektóre stanowiska pracy wymagają od pracownika wykonania badań sanepidowskich, które wykazałyby jego aktualny stan zdrowia i brak jakichkolwiek chorób zakaźnych w organizmie. Sprawdź najważniejsze informacje dotyczące książeczki sanepidowskiej.

Badania sanepidowskie – w jakim celu się je wykonuje?

Badania sanepidowskie wykonywane są przez osoby, które w swojej pracy mają lub będą mieć bezpośredni kontakt z żywnością lub z dużą ilością osób. Mają one wykluczyć ryzyko posiadania choroby zakaźnej w organizmie pracownika oraz zaświadczyć o jego prawidłowym stanie zdrowia i potwierdzić, że nie istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Badania sanitarno – epidemiologiczne wpisywane są w książeczkę sanepidowską, która wydawana jest przez lekarza medycyny pracy.

Co ciekawe, zgodnie z Ustawą z dn. 7 grudnia 2008 roku “o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008 r. nr 234, poz. 1570, z późn. zm.), książeczka sanepidowska została zastąpiona orzeczeniem do celów sanitarno-epidemiologicznych. W ustawie jednak nie zostało określone, w jaki sposób wyglądać ma wzór powyższego orzeczenia. Dlatego w praktyce lekarze medycyny pracy wciąż przypisują temu formę książeczki sanepidowskiej.

Jak zrobić badania sanepidowskie?

Do pobrania próbki wymagany jest specjalny pojemnik. Zatem na samym początku należy wybrać się do najbliższej Państwowej Inspekcji Sanitarnej, od której otrzymamy trzy specjalne próbówki do przechowywania kału na potrzeby badań sanepidowskich. Możemy również zadzwonić do sanepidu i skonsultować się, czy możliwe jest użycie własnych, zakupionych w aptece próbówek (dzięki czemu oszczędzimy czas na ponownej wizycie w placówce). W specjalnych próbówkach muszą znajdować się próbki kału z trzech ostatnich dni. Pojemniki z próbką kału należy opisać. Z wynikami badań należy udać się na badanie lekarskie medycyny pracy – lekarz wystawi dokumenty.

Czy na badania sandepidowskie trzeba mieć skierowanie?

Skierowanie na badania sanepidowskie wystawia pracodawca. Osoby, które chcą wykonać badania we własnym zakresie, nie muszą mieć jednak skierowania. Gdzie zrobić badania sanepidowskie? W tym celu należy udać się do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Przykładowe placówki to:

• Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Warszawie (ul. Żelazna 79, tel. 22 620 90 01);
• Małopolska Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna (u. Prądnicka 76, Kraków, tel. 12 254 95 55);
• Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Gdańsku (u. Dębinki 4, tel. 58 344 73 00).

Co wykrywają badania sanepidowskie?

Dzięki temu można sprawdzić, czy pacjent nie jest zakażony np.:

• Pałeczkami duru brzusznego
• Pałeczkami duru rzekomego A, B, C
• Prątkami gruźlicy
• Pałeczkami z rodzaju Salmonella i Shigella
• Innymi czynnikami chorobotwórczymi

Trzykrotne wykluczenie obecności powyżej wymienionych bakterii pozwala na postawienie negatywnego wyniku badań. Dzięki temu możemy otrzymać orzeczenie sanitarno – epidemiologiczne i spokojnie rozpocząć swoją pracę.

W jakich zawodach wymagane są badania sanepidowskie?

Jak wyżej wspomnieliśmy, badania sanepidowskie wymagane są w zawodach, które zajmują się gastronomią, mają kontakt z żywnością i dużą ilością osób. Są to stanowiska takie jak kucharz, pomoc kuchenna, kelnerka, pracownik firmy cateringowej, sprzedawca w sklepie spożywczym, pracownik produkcji, pracownik zajmujący się wytwarzaniem i produkcją leków, opiekun w hospicjum lub domach opieki społecznej, lekarz, pielęgniarka, sanitariusz, salowa/y, kosmetyczka, masażysta, ratownik, kierowca autobusu, stewardessy i stewardzi i wiele, wiele innych.

Ile kosztują badania sanepidowskie? Kto za nie płaci?

Badania sanepidowskie kosztują od 100 do 200 złotych. Według art. 8 pkt. 4 ustawy z dn. 5 grudnia 2008 roku “o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi to pracodawca lub zleceniodawca powinien za nie zapłacić. Jednakże od nowo zatrudnionych osoby już na wstępie wymaga się aktualnej książeczki sanepidowskiej, w związku z czym sami muszą ponieść za nią koszta. W przypadku uczniów przyuczających się do konkretnego zawodu, ich badania sanepidowskie finansowane są ze środków publicznych.

Ile czasu są ważne badania sanepidowskie?

W powyżej wymienionej ustawie nie ma zapisu, który informowałby o terminie ważności książeczki sanepidowskiej. Dlatego może być ona aktualna przez całe życie. Jednak ze względu na charakter wykonywanego zawodu, lekarz medycyny pracy może zalecić nam okresowe badania kontrolne, po których dokument zostanie zaktualizowany, a my ponownie dopuszczeni do wykonywania danego zawodu. Dlatego w niektórych sytuacjach badania sanepidowskie trzeba powtarzać.

Co w przypadku zgubienia lub zniszczenia książeczki sanepidowskiej?

Kiedy zgubimy lub zniszczymy własną książeczkę sanepidowską, możemy wyrobić jej duplikat w terminie do 5 lat od jej wystawienia. Do lekarza medycyny pracy należy ponownie udać się z wynikami badań, by wystawił nowe orzeczenie lekarskie.