Zasiłek pogrzebowy – ile wynosi? Komu przysługuje? Co z osobami bezrobotnymi?

Zasiłek pogrzebowy to świadczenie z ZUS-u będące rekompensatą kosztów poniesionych w związku z pochówkiem. Z zasady przyznaje się go rodzinie zmarłego, jednak w niektórych przypadkach pieniądze może dostać gmina, powiat lub pracodawca. Ile wynosi zasiłek pogrzebowy? Komu się należy? Sprawdź!

Tzw. “pogrzebowe” z ZUS-u stanowi niezbędne wsparcie w pokryciu kosztów ceremonii pochówku. Zasiłek otrzymają członkowie rodziny lub instytucje, które zdecydowały się zapłacić za jego zorganizowanie. Dzięki takiemu dodatkowi najbliżsi zmarłego mogą sobie poradzić z rosnącymi kosztami ostatniego pożegnania. Podstawę prawną do nadania zasiłku pogrzebowego stanowi Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887). Jaka jest wysokość zasiłku pogrzebowego? Czy podniesienie kwoty zasiłku pogrzebowego jest potrzebne? Jak złożyć wniosek? Sprawdź!

Zasiłek pogrzebowy – co to jest?

Zasiłek na pogrzeb to finansowe wsparcie, które można otrzymać w ramach ZUS lub KRUS. Aby dostać pieniądze, trzeba złożyć odpowiedni wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego i spełniać wymagania zawarte w ustawie. Warto wiedzieć, że wysokość zasiłku pogrzebowego została ustalona z góry i obecnie nie ma możliwości jej podniesienia. Niestety dość często zdarza się, że środki z zasiłku nie pokrywają kosztów pogrzebu w całości. W tej sytuacji można się zwrócić o pomoc do dotychczasowego pracodawcy osoby zmarłej lub domu pomocy społecznej. Co prawda pokrycie kosztów pogrzebu nie należy do obowiązków pracodawcy po śmierci pracownika, jednak istnieje pewna szansa, że zgodzi się pomóc rodzinie zmarłego. Dlaczego?

Zasiłek na pogrzeb z ZUS może otrzymać właściwie każdy, kto zapłacił za zorganizowanie pogrzebu. To znaczy, że nie tylko rodzina, ale też np. pracodawca lub dom pomocy społecznej – mogą złożyć wniosek o dofinansowanie pogrzebowe. 

Ile wynosi zasiłek pogrzebowy?

Ile za pochówek z ZUS? Od 1 marca 2011 roku wysokość zasiłku pogrzebowego to 4000 złotych (lub maksymalnie 4000 zł). Warto dodać, że obecne 4000 złotych to zdecydowanie mniej, niż przed wprowadzeniem zmian z 2011 roku. Wtedy obowiązywała zasada 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. To znaczy, że w 2021 roku zasiłek wynosiłby ponad 10 000 złotych. Trwają prace nad podniesieniem kwoty zasiłku pogrzebowego, który w wielu przypadkach nie stanowi wystarczającego wsparcia dla wyprawiających pogrzeb. Do tej pory warto sprawdzić, czy zmarłemu nie przysługuje np. odprawa pośmiertna. 

Skąd podział na kwotę 4000 złotych i “maksymalnie 4000 złotych”? Jeśli wnioskujący o zasiłek jest członkiem rodziny zmarłego, niezależnie od kosztów pogrzebu może otrzymać pełną dotację (nawet jeśli koszty były mniejsze). Jeżeli koszty pogrzebu pokrywa instytucja (np. pracodawca lub gmina), zwraca się faktyczną kwotę wydatków, nie wyższą niż 4000 złotych. Gdy instytucja zapłaciła np. 3000 zł – może ubiegać się tylko o 3000 zł zwrotu. 

Koszty pogrzebu a zasiłek pogrzebowy

Tak jak wspomnieliśmy, kwota zasiłku pogrzebowego została ustalona odgórnie. To znaczy, że maksymalna dotacja nie ulegnie zmianie, nawet jeśli wysokość poniesionych kosztów pogrzebu przewyższa wartość państwowego świadczenia. Czy wysokość zasiłku pogrzebowego wystarczy na pochówek? To zależy od oczekiwań organizatora. W przypadku skromnego pogrzebu zasiłek może pokryć jego znaczną część. 

Kiedy przysługuje zasiłek pogrzebowy?

W świetle obowiązującego prawa zasiłek pogrzebowy przysługuje każdemu, kto pokrył koszty wyprawienia ceremonii. Może to być członek rodziny, osoba obca, pracodawca, gmina, powiat, można je nadać domowi pomocy społecznej, może zostać przyznany także osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego. Dodatkowo, aby otrzymać zasiłek, trzeba spełnić jedno z następujących wymagań:

• osoba składająca wniosek o zasiłek jest objęta ubezpieczeniem rentowym w ZUS, pobiera emeryturę lub rentę, a zmarły był jej członkiem rodziny;
• osoba zmarła była objęta ubezpieczeniem rentowym w ZUS, pobierała rentę socjalną, pobierała emeryturę, pobierała świadczenie przedemerytalne bądź zasiłek przedemerytalny, albo spełniała warunki, aby dostać emeryturę lub rentę;
• zmarły nie był ubezpieczony, ale pobierał kwotę świadczenia rehabilitacyjnego lub korzystał z zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia, 
• osoba zmarła miała przyznane nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• osoba zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach.

Zasiłek pogrzebowy – komu zasiłek przysługuje?

Wspomnieliśmy, że członek rodziny może otrzymać zasiłek. Komu się należy w tej sytuacji? Członkiem rodziny w kontekście prawa do zasiłku jest:

• wdowiec bądź wdowa, czyli małżonek (nawet jeśli pozostaje w separacji orzeczonej wyrokiem sądu),
• macocha, ojczym, rodzice, rodzice adopcyjni;
• dzieci, dzieci adoptowane, dzieci drugiego małżonka;
• rodzeństwo;
• dziadkowie i wnuki;
• potomstwo umieszczone w rodzinie zastępczej, a także dzieci wychowywane i utrzymywane przez osobę zmarłą (przed osiągnięciem pełnoletności);
• ludzie, dla których zmarły był opiekunem prawnym.

Zasiłek pogrzebowy dla nieubezpieczonego – to możliwe?

W tej sytuacji otrzymanie dodatkowych pieniędzy jest możliwe, jednak i w tym przypadku należy spełniać konkretne wymagania. Aby sprawdzić, kto dostanie zasiłek, trzeba się przyjrzeć sytuacji zmarłego i osób wnioskujących:

1. Jeśli osoba zmarła była objęta ubezpieczeniem społecznym albo miała prawo do renty lub przyznanej emerytury – wtedy wnioskujący zachowa prawo do zasiłku, nawet jeśli sam nie jest ubezpieczony.
2. Zasiłek można otrzymać też wtedy, gdy osoba zmarła nie była objęta ubezpieczeniem, rentą lub emeryturą. Dodatkowe pieniądze może otrzymać np. członek rodziny nieubezpieczonego zmarłego, który sam podlega ubezpieczeniu rentowemu, pobiera rentę lub emeryturę, i pokrył koszty pochówku.

Zasiłek dla nieubezpieczonego jest możliwy, jeśli w danej sytuacji spełniony został jeden z powyższych warunków. 

Zasiłek pogrzebowy po śmierci osoby bezrobotnej

Bezrobocie niestety sprawia, że również pochówek staje się dla rodziny problematyczny. Jeśli bezrobotny nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu, to nie należy się zasiłek pogrzebowy. Jeśli zmarła osoba stanowiła członka rodziny ubezpieczonego – osoby uprawnionej, to istnieje możliwość ubiegania się o świadczenie. 

Zasiłek pogrzebowy – termin

Aby dostać dodatkowe pieniądze ze środków ZUS, trzeba złożyć wniosek o zasiłek pogrzebowy i przygotować wymagane dokumenty. W tym celu wypełnia się formularz Z-12, który można złożyć do 12 miesięcy od dnia śmierci osoby (lub do 12 miesięcy od dnia pogrzebu, jeśli wystąpiły problemy z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej). 

Zasiłek pogrzebowy – gdzie składać wniosek?

1. W jednostce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiedniej dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy. 
2. W jednostce ZUS, która wypłacała emeryturę lub rentę osobie zmarłej.
3. Przez Internet, dzięki Platformie Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).
4. Dokumenty można też wysłać pocztą, złożyć osobiście lub przez pełnomocnika. 

Dokumenty do zasiłku pogrzebowego – co należy przygotować?

Przed chwilą wspomnieliśmy o zestawie dokumentów, które mogą być potrzebne w zależności od tego, kto dostanie zasiłek. Jeśli wnioskujący jest członkiem rodziny lub osobą obcą, powinien przygotować:

• wniosek o udzielenie wsparcia do ZUS-u (formularz Z-12);
• odpis skrócony aktu zgonu;
• odpis skrócony (akt urodzenia dziecka), które urodziło się martwe, albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją urzędnika, że dziecko urodziło się martwe (jeśli tak się stało);
• oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu świadczące o faktycznym pokryciu ich;
• zaświadczenie płatnika składek (czyli np. pracodawcy) udowadniające o  podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez wnioskodawcę lub osobę zmarłą;
• (opcjonalnie) dokumenty potwierdzające bycie członkiem rodziny zmarłego;
• dokument tożsamości (w razie osobistego stawienia się w urzędzie).

Nieco skrócony zestaw dokumentacji powinna przygotować instytucja, która zajęła się zorganizowaniem i pokryciem poniesionych kosztów ceremonii pogrzebowej:

• wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego ZUS Z-12;
• odpis skrócony (akt zgonu) lub odpis skrócony aktu zgonu dziecka, które urodziło się martwe (jeśli tak się stało);
• oryginały rachunków dotyczących pokrycia poniesionych kosztów pogrzebu;
• kopie rachunków dotyczących pogrzebu, które zostały potwierdzone przez bank (jeśli oryginały zostały złożone w banku);
• dokument tożsamości i pełnomocnictwo uprawniające do reprezentowania instytucji (w razie osobistego stawienia się w urzędzie).

Wniosek o zasiłek pogrzebowy z ZUS – druk Z-12

Wniosek o zasiłek ZUS Z-12 można pobrać bezpośrednio ze strony ZUS lub tutaj -> druk Z-12. Wniosek jest intuicyjny i w porównaniu do innych formalnych dokumentów ZUS nie ma wiele rubryk do wypełnienia. Wystarczy w nim wskazać m.in.:

• dane osoby zmarłej, 
• informacje na temat pobierania przez osobę zmarłą określonych świadczeń, 
• dane wnioskodawcy, 
• adres zamieszkania i korespondencyjny, 
• numer konta do wypłaty zasiłku pogrzebowego.

Wniosek o zasiłek pogrzebowy z KRUS – druk SR-26

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest instytucją, która odpowiada za ubezpieczenie rolników. Także w przypadku śmierci, zajmuje się wypłatą zasiłku pogrzebowego. Osoby zarejestrowane w KRUS-ie mają możliwość wnioskowania o świadczenie na druku SR-26. Należy we wniosku wskazać informacje zbliżone do tych, jakie są wymagane na druku Z-12. Różni się głównie szata graficzna formularza. 

Czy w Niemczech przysługuje zasiłek pogrzebowy?

W Niemczech niestety nie ma możliwości uzyskania specjalnego świadczenia pośmiertnego. Jeśli rodzina uzyskuje niskie dochody, może się starać o pomoc społeczną w pochówku. Koszty pogrzebu w Niemczech są wysokie i mogą przewyższyć kwotę nawet 10 tys. złotych. Dlatego warto rozważyć organizację polisy ubezpieczeniowej. Wówczas to umowa pokryje wszelkie koszty związane z pochówkiem. 

Zasiłek pogrzebowy w Unii Europejskiej

To rozporządzenia EWG Rady nr 1408/71 z dnia 14.06.1971 r. i przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady nr 574/72 z 21.03.1972 r. regulują przyznawanie zasiłków pogrzebowych przez państwa unijne. Tak naprawdę większość państw UE oferuje zasiłki pogrzebowe w razie śmierci. Gdy do zgonu dojdzie w innym państwie UE niż w tym, w jakim osoba była ubezpieczona, to sprawa jest utrudniona. W przypadku zbiegu prawa do zasiłku w kilku państwach należy się wyłącznie jeden zasiłek danego rodzaju. Zasiłek z reguły wypłaca państwo, na terenie, którego doszło do zgonu. 

Zasiłek pogrzebowy ZUS – ile się czeka na wypłatę?

Ile czasu minie od złożenia wniosku o zasiłek, do przyznania dofinansowania z ZUS-u? Pieniądze powinny zostać przesłane w ciągu 30 dni kalendarzowych od chwili złożenia wniosku wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami. Wnioskodawca otrzyma świadczenie na wskazane konto bankowe lub adres podany we wniosku. W przypadku, gdy z jakiegoś powodu prośba o “pogrzebowe” została odrzucona – można odwołać się do rejonowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych za pośrednictwem oddziału ZUS, który wydał decyzję. Odwołanie jest całkowicie darmowe, a czas na jego złożenie to jeden miesiąc od momentu otrzymania decyzji odmownej.

Kto wypłaca zasiłek pogrzebowy?

Zasiłek może zostać wypłacony przez:

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych – ZUS,
• dla rolników Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – KRUS,
• dla policjantów Zakład Emerytalno – Rentowy MSWIA.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź, co się dzieje z pieniędzmi, gdy nastąpi śmierć właściciela konta bankowego.