Czy za pracę w święta zleceniobiorcy należy się dodatkowe wynagrodzenie? Zasady

Praca w święta a umowa zlecenie. Czy zleceniobiorcy należy się rekompensata za wykonywanie obowiązków zawodowych w dni świąteczne? Sprawdźmy, czy może on z własnej woli skorzystać w tym czasie z dnia wolnego?

Jak wygląda praca w święta na zleceniu? Przypomnijmy, że w przypadku umów cywilnoprawnych nie obowiązują zasady Kodeksu pracy. To znaczy, że osoby zatrudnione na ich podstawie nie mają zakazu pracy w niedziele i święta. Umowa zlecenie, jak sama nazwa wskazuje, jest to umowa starannego działania. Zleceniobiorca nie ma obowiązku wykonywania powierzonych mu czynności w konkretnym miejscu i czasie określonym przez zleceniodawcę, tak jak jest to w przypadku umowy o pracę. Osoba taka nie otrzymuje również wynagrodzenia za dzień wolny od pracy, z którego może skorzystać po ewentualnym uzgodnieniu tego ze swoim zleceniodawcą.

Sprawdźmy więc, jak wygląda praca w święta na umowie zlecenie? Czy zleceniobiorca może odmówić przyjścia do pracy w czasie świąt Bożego Narodzenia? Jakie są tego konsekwencje? Zapraszamy do lektury!

Praca w święta a umowa zlecenie: praca w sklepie

Jak wygląda praca w sklepie w niedziele i dni świąteczne? Za ladą musi stanąć albo jego właściciel, albo osoba zatrudniona na umowę zlecenia. Praca w święta jest jednak dla zleceniobiorcy nieobowiązkowa. Może więc on skorzystać z nieodpłatnego dnia wolnego. Warunkiem jest jednak wcześniejsze uzgodnienie tego ze swoim zleceniodawcą.

Praca w święta a umowa zlecenie: czy zleceniobiorca może pracować w niedziele?

Na samym początku przypomnijmy, że zgodnie z ustawą z dnia 10 stycznia 2018 roku obowiązuje ograniczenie handlu w niedziele i święta, a także niektóre dni opisane szczegółowo w ustawie. Zakaz każdego roku przybierał większy zasięg, to znaczy, że coraz więcej niedziel wykluczano z możliwości handlu. Od 1 stycznia 2020 roku zakaz ten obowiązuje we wszystkie niedziele z małymi wyjątkami.

Z wolnych niedziel nie mogą skorzystać osoby pracujące na stacjach benzynowych, w gastronomii czy w sklepach znajdujących się na terenie dworców PKS, czy PKP. Czy za pracę w święta na umowie zlecenie należy się dodatkowe wynagrodzenie? Czy zleceniobiorca może liczyć na rekompensatę tak, jak pracownik etatowy?

Praca w święta a umowa cywilnoprawna: wynagrodzenie dla zleceniobiorcy

Przepisy dotyczące niedziel niehandlowych dotyczą zarówno osób zatrudnionych na umowę o pracę oraz umowę zlecenie. Praca w święta, jeśli wypada ona w niedzielę, nakłada obowiązek rekompensaty pracownikom etatowym w formie dodatkowego wynagrodzenia (100 proc. stawki godzinowej) lub ma do dyspozycji udzielenie czasu wolnego. Natomiast w przypadku osób na umowie zleceniu, zleceniodawca nie musi przyznawać żadnej rekompensaty.

Brak dodatków dla zleceniobiorców

Zleceniobiorca podlega przepisom prawa z Kodeksu cywilnego. Nie obowiązują go więc żadne prawa z Kodeksu pracy, dzięki którym pracowników zatrudnionych na umowie o pracy obejmują dodatki do wynagrodzenia w przypadku pracy w święta. Umowa zlecenie, jeśli nie zawiera zapisów dotyczących rekompensaty za wykonywanie obowiązków zawodowych w święta czy niedziele, w żadnym innym wypadku nie podlega pod obowiązek wypłacenia dodatkowego wynagrodzenia za pracę w dni świąteczne czy niedziele.

Mieszkasz w województwie pomorskim i szukasz pracy w Trójmieście? Koniecznie sprawdź nasze oferty na -> Praca Gdynia

Umowa zlecenia a stosunek pracy

Ze względu na możliwość pracy w święta na zleceniu pracodawca może, oferując taką umowę, próbować obejść przepisy. Jak mówi art. 22 Kodeksu pracy:

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Nie ma tutaj adnotacji w sprawie zawarcia umowy o pracę. To nie ona stanowi podstawę wystąpienia stosunku pracy, a charakter współpracy. Jeśli zatem umowa zlecenie spełnia przesłanki stosunku pracy, wówczas ma on miejsce, a co za tym idzie, należy przestrzegać przepisów Kodeksu pracy. Pracodawca może zostać ukarany za próbę obejścia przepisów.

Mimo że umowa zlecenie nie daje zatrudnionym takich przywilejów jak umowa o pracę, to mogą korzystać z innych regulacji. W szczególności zleceniobiorcy mają prawo do minimalnej stawki za każdą godzinę pracy, która w 2025 roku wynosi 30,50 zł brutto.

Czy pracodawca może zmusić zleceniobiorcę do pracy w święta?

Umowa zlecenie daje większą elastyczność zarówno zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy, ale czy oznacza to, że pracodawca może wymagać pracy w święta? Zgodnie z Kodeksem cywilnym, który reguluje ten typ umowy, zleceniobiorca nie ma obowiązku wykonywania pracy w określonym miejscu i czasie, chyba że umowa stanowi inaczej. W praktyce oznacza to, że jeśli w umowie nie zawarto obowiązku świadczenia pracy w święta, zleceniobiorca ma prawo odmówić. Z drugiej strony, jeśli w umowie znajduje się klauzula zobowiązująca do realizacji zlecenia w określonym czasie, brak zgody na pracę w święta może zostać potraktowany jako niewywiązanie się z umowy.

Warto również pamiętać, że choć Kodeks pracy zakazuje pracy w święta osobom zatrudnionym na umowę o pracę, to w przypadku umów cywilnoprawnych ten przepis nie obowiązuje. Dlatego też pracodawcy często korzystają z umów zlecenia, aby obejść zakaz handlu w niedziele i święta, powierzając w tym czasie obowiązki osobom zatrudnionym na takich zasadach. Jeśli jednak warunki umowy są zbliżone do stosunku pracy (np. zleceniobiorca musi pracować w konkretnym miejscu i czasie oraz pod nadzorem pracodawcy), istnieje ryzyko, że taka umowa zostanie uznana za próbę obejścia przepisów Kodeksu pracy. W takiej sytuacji PIP może podjąć kontrolę i nakazać pracodawcy zawarcie umowy o pracę.

Jakie są konsekwencje odmowy pracy w święta na umowie zlecenie?

Jeśli zleceniobiorca nie zgodzi się na pracę w święta, konsekwencje zależą od zapisów w umowie. Jeżeli umowa nie określa obowiązku świadczenia pracy w określone dni, odmowa nie powinna skutkować żadnymi sankcjami. W przypadku, gdy umowa precyzuje, że określone zadania muszą zostać wykonane w święta, a zleceniobiorca odmówi, zleceniodawca może uznać to za niewywiązanie się z umowy i rozwiązać ją ze skutkiem natychmiastowym.

Warto też pamiętać, że osoby zatrudnione na umowę zlecenie nie podlegają ochronie przed zwolnieniem w taki sam sposób jak pracownicy etatowi. Oznacza to, że w razie konfliktu zleceniodawca może po prostu zakończyć współpracę bez podania przyczyny. Jest to jedna z kluczowych różnic między umową o pracę a umową zlecenie.

W praktyce jednak wielu pracodawców respektuje decyzję zleceniobiorców i umożliwia im ustalenie elastycznego grafiku, tak aby uniknąć pracy w dni świąteczne. Dlatego zawsze warto dokładnie czytać warunki umowy i negocjować zapisy dotyczące pracy w święta jeszcze przed jej podpisaniem.