Jesteś ciekaw, co to jest okres rozliczeniowy? Jak go obliczyć i dlaczego każdy pracownik powinien pilnować swojego czasu pracy? Przygotowaliśmy dla ciebie zbiór niezbędnych informacji na podstawie przepisów z Kodeksu pracy. Zapraszamy do lektury!
Okres rozliczeniowy jest to czas, w którym dany pracownik wykonuje swoją pracę i pozostaje do dyspozycji swojego pracodawcy. Jego maksymalny wymiar co do tygodnia i całej doby określa Kodeks pracy. Długość okresu rozliczeniowego zależy również od systemu, w którym dana praca jest wykonywana. Takie pojęcie daje pracodawcy łatwość i elastyczność w planowaniu pracy swoich podwładnych. To właśnie dzięki normom, określonym w przepisach prawa na temat okresu rozliczeniowego, możemy sprawdzić, czy nasz czas przeznaczony na pracę i przerwy jest prawidłowo rozliczany.
Spis treści
Okres rozliczeniowy: Kodeks pracy
Zgodnie z art. 129 § 1 Kodeksu pracy:
“Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy”.
W związku z tym pracownicy zatrudnieni w pięciodniowym tygodniu pracy, na pełen etat 8 godzin dziennie, dla których dniem wolnym jest sobota: spędzają 2024 godzin w pracy, czyli 253 dni w roku.
Okres rozliczeniowy czasu pracy: nowelizacja Kodeksu pracy
Od 23 sierpnia 2013 roku (ustawa z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianach ustawy Kp. oraz ustawy o związkach zawodowych) okres rozliczeniowy w każdym systemie czasu pracy może zostać wydłużony, jednak nie może wynosić więcej niż dwanaście miesięcy. Taka zmiana musi być jednak konkretnie uzasadniona i podyktowana szczególnymi potrzebami pracodawcy.
Okres rozliczeniowy: ile wynosi?
Podstawowym okresem rozliczeniowym jest okres trzy- i czteromiesięczny, możemy również spotkać się z:
- Jednomiesięcznym okresem rozliczeniowym
- Dwumiesięcznym okresem rozliczeniowym
- Sześciomiesięcznym okresem rozliczeniowym
- Dwunastomiesięcznym okresem rozliczeniowym
Jest tak w sytuacji, kiedy pracownik zatrudniony jest w równoważnym systemie czasu pracy, a jego dobowy wymiar przedłuża się nie więcej niż do 12 godzin. Wtedy okres rozliczeniowy jest równy jednemu miesiącowi. Dotyczy to również osób zatrudnionych przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy, pilnowaniu mienia, pracowników zakładowych straży pożarnych czy służb ratowniczych.
Okres rozliczeniowy określony w powyżej wymienionych miesiącach rozpoczyna się pierwszego dnia miesiąca i kończy z upływem ostatniego dnia miesiąca czasu pracy. Co więcej, to pracodawca ustala czas pracy i wskazuje go w regulaminie pracy. Może również zająć się tym zakładowa organizacja związkowa, jeśli takowa w danej firmie istnieje.
Okres rozliczeniowy czasu pracy: jak go obliczyć?
Wymiar czasu pracy rozliczany jest na podstawie art. 130 § 1 Kodeksu pracy, który brzmi:
“Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, ustalany zgodnie z art. 129 wymiar i rozkłady czasu pracy § 1, oblicza się:
1. Mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie
2. Dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego przypadających od poniedziałku do piątku”.
W 2024 roku spędzimy 251 dni w pracy pełnoetatowej. Natomiast jak to jest w przypadku pół lub ¼ etatu? Sprawdź to w naszym artykule na temat wymiaru czasu pracy w 2020 roku!
Trzymiesięczny okres rozliczeniowy: na czym on polega?
Jeśli pracodawca w danym zakładzie pracy wybrał trzymiesięczny okres rozliczeniowy, to załóżmy, iż wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym wyniesie 504 godziny. Z tego wychodzi, że pracownik (licząc od początku roku) w styczniu przepracował 168 godzin, w lutym 160 godzin, a w marcu 176 godzin. Dzięki tym obliczeniom pracownik co miesiąc otrzyma takie samo wynagrodzenie. Bez względu na liczbę przepracowanych godzin w danym miesiącu.
Okres rozliczeniowy czasu pracy: nadgodziny
Grafik pracy przy na przykład trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym powinien być stosunkowo wcześniej rozliczany. Pracodawca nie może z góry zaplanować twoich nadgodzin i w sposób neutralny ująć ich w harmonogramie.
Jeśli nagła sytuacja w pracy zmusza do zostania kilka godzin dłużej w pracy, to w ramach rekompensaty, pracownikowi należy się za to czas wolny, wynagrodzenie lub dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.
Interesuje Cię praca na pełen etat? Sprawdź oferty GoWork.pl!
Długość okresu rozliczeniowego ma znaczenie na przykład w kontekście udzielenia dnia wolnego za święto przypadające w sobotę. Zgodnie z art. 130 § 2 Kodeksu pracy każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Zatem przykładowo, jeśli okres rozliczeniowy w firmie trwa miesiąc, wówczas dzień wolny powinien być przyznany w tym samym miesiącu.
